Bách khoa toàn thư từ ngữ Nhật Bản "Lễ tiết phân/ném hạt đậu"

"Lễ tiết phân" ở Nhật

Lễ tiết phân như 1 phong tục trong gia đình người Nhật hiện đại là ngày phân chia giữa mùa đông và mùa xuân như đã nói ở trên. Đối với người Nhật, việc đi qua một mùa đông khắc nghiệt để chào đón mùa xuân là một ngày rất quan trọng và vui mừng cũng giống như việc chào đón năm mới.

Thêm vào đó, người Nhật ngày xưa thường quan niệm rằng thời điểm giao mùa là lúc dễ phát sinh tà khí (điều xấu như ma quỷ,...), vì vậy việc xua đuổi tà ma để chào đón mùa mới có ý nghĩa rất quan trọng.

Ma quỷ ở ngoài, phúc lành ở trong

Photo by Pixta
Ở Nhật, người ta quan niệm rằng những bất hạnh mà không thể nhìn thấy được bằng mắt ví dụ như tai ương, bệnh tật, đói kém,...là do ma quỷ. Ma quỷ cũng giống như ở phương Tây gọi là Devil hay Ogre.

Vì vậy, vào ngày tiết phân, người ta thường hô to "ma quỷ ở ngoài, phúc lành ở trong", và ném hạt đậu nành rang "mamemaki" vào người đóng vai ma quỷ để xua đuổi, trừ tà ma. Ở Nhật từ xưa đến nay người ta cho rằng hạt đậu nành có khả năng trừ tà.

Việc trừ tà khí thường phát sinh vào thời điểm giao mùa được cho là du nhập từ Trung Quốc từ ngày xưa. Ở Nhật Bản có tập tục ném hạt đậu để xua tà khí và cầu may mắn, phúc lành để mong 1 năm không có tai ương bệnh tật.

Quy định khi ném hạt đậu

Photo by Pixta
Hạt đậu dùng để ném vào ma quỷ phải là hạt đậu đã rang chín, sau khi ném xong, người ta sẽ nhặt lại và dọn sạch sẽ. Người Nhật cho rằng nếu sử dụng hạt đậu còn tươi và quên nhặt lại chúng sau khi ném hoặc rải, chồi non mọc lên từ đó sẽ mang lại điều xấu.

Ngoài ra, ma quỷ thường xuất hiện ban đêm, vì vậy việc ném hạt đậu thường vào đêm, sau khi cả nhà đã đông đủ. Sau khi mở cửa ra vào, cửa sổ,...chủ nhà sẽ ném hạt đậu và hô "ma quỷ ở ngoài", tiếp theo đó sẽ đóng cửa lại rồi vừa ném hạt đậu trong nhà vừa hô "phúc lành ở trong". Sau khi ném hạt đậu sẽ cầu nguyện 1 năm không có tai ương bệnh tật, sau đó mọi người sẽ ăn số hạt đậu tương ứng với số tuổi của mình cộng thêm 1.

Ở khu vực Kansai cùng với phong tục ném hạt đậu còn có phong tục ăn sushi cuộn có tên là "Ehomaki".

Đia điểm thăm quan vào thời gian lễ tiết phân

Vào thời gian lễ tiết phân, tại các đền, chùa ở các nơi trên cả nước đều thực hiện nghi thức ném hạt đậu. Các đền thần nổi tiếng nằm ở các địa phương trên cả nước ví dụ như "Đền Gojouten Jinja" ở Tokyo là nơi tiến hành nghi thức theo kiểu cổ, hay "Yoshida Jinja" ở Kyoto, "Susa Jinja" ở Tỉnh Shimane là nơi có tập tục chui qua vòng kết từ cỏ tranh và biểu diễn điệu múa Kagura (điệu múa dâng lên các vị thần).

Ngoài ra, ở nhiều chùa chiền người ta cũng tổ chức nghi thức này, nhưng nhiều nơi cho rằng chùa chiền thường không có quỷ nên chỉ cần nói "phúc lành ở trong". Chùa "Sensoji" ở Tokyo hay "Naritasan Shinshouji" ở tỉnh Chiba là nơi có sự tham gia của nhiều nghệ sỹ và võ sĩ Sumo vào nghi thức ném đậu là những nơi thu hút nhiều du khách khi đến Nhật và đường đi cũng thuận tiện.

Nếu các bạn có dịp đến Nhật vào thời gian này, hãy thử trải nghiệm nghi thức "ném đậu" chỉ có ở Nhật này nhé!