Từ điển từ ngữ tiếng Nhật "Karesansui"

Thể hiện thiên nhiên bằng đá và cát - Karesansui là gì?

Photo by Pixta

Nếu bạn đã từng đến thăm chùa Ryoanji ở Kyoto thì chắc hẳn trong ký ức của bạn vẫn còn lưu giữ hình ảnh khu vườn tuyệt đẹp như thế này.

Có 15 hòn đá lớn nhỏ được đặt trong khu vườn trải đá trắng ở chùa Ryoanji nhưng nghe nói rằng dù bạn có ngồi ở vị trí nào và ngắm nhìn khu vườn này thì cũng không thể tìm được hòn đá thứ 15. Nếu đi thăm quan các ngôi chùa ở Nhật , bạn sẽ thường bắt gặp các khu vườn trải đá ở trong khuôn viên chùa trong đó những khu vườn thể hiện thiên nhiên núi sông không phải bằng nước mà bằng đá và cát được gọi là Karesansui - vườn khô.
Tuy được gọi bằng nhiều cái tên như Kasansui, Furusansui, Arasensui, Karesansui nhưng về nội dung và đối tượng thể hiện thì không thay đổi.
Cho dù chỉ gói gọn trong từ Karesansui nhưng thực tế có rất nhiều loại vườn đa dạng khác nhau như là vườn khô chỉ làm bằng đá hay vườn khô được tạo ra bằng vẻ đẹp đối lập giữa màu trắng của đá với màu xanh của cây cỏ. Bạn có thể ngắm nhìn một số loại vườn của các chùa khác nhau và so sánh thử xem cũng rất thú vị đó.
Trong vườn khô Karesansui, sóng lượn và sóng vỗ trên bề mặt nước được thể hiện bằng các vòng tròn cát samon. Có lúc người ta còn đặt cầu lên trên cát để thể hiện dòng chảy của sông dưới chân cầu.
Dựa vào kích thước to nhỏ của các tảng đá mà dáng vẻ thiên nhiên được thể hiện thay đổi khác nhau. Vì các vòng tròn cát samon rất dễ bị phá hủy khi có mưa hay do chim đậu vào nên cần thường xuyên vẽ lại. Đây là kiểu vườn Nhật cần có sự chăm sóc chú ý tỉ mỉ.

Vì sao Karesansui lại ra đời?

Lịch sử Karesansui bắt đầu từ việc làm các khu vườn trên những mảnh đất nhỏ hẹp nhưng lại không có nước và phát triển nhiều vào thế kỷ 11. Vào thể kỉ 14 khi mà quyền lực của các võ sĩ Samurai trở nên mạnh hơn thì tại Nhật Bản, tư tưởng thiền Zen trở nên được yêu thích và các nghi lễ bắt đầu được tiến hành tại các khu vườn trải đá trắng mang ý nghĩa thể hiện sự thanh tịnh.

Khi nơi tiến hành nghi lễ được di chuyển vào trong phòng thì khu vườn đã được cải tạo thành Karesansui với tư cách như là nơi dành cho việc ngồi thiền và suy ngẫm.

Lịch sử phát triển của Karesansui

Vườn khô karesansui không phải là nơi đi dạo mà đây là nơi để cho mỗi người tự ngắm nhìn không gian và tự đặt ra câu hỏi và tự trả lời. Quang cảnh trải rộng ra ở đây không đơn thuần chỉ là sông núi và thiên nhiên mà chính là thể hiện vũ trụ quan và thế giới quan mang tính Phật giáo loại bỏ đi những sự dư thừa một cách triệt để.

Khi thử đặt bản thân mình vào trong khung cảnh này, bạn sẽ đạt tới tư tưởng Thiền Zen không giới hạn. Tuy rằng Nhật Bản là nơi tràn ngập âm thanh nhưng khi đến thăm vườn khô Karesansui bạn sẽ cảm nhận được nét quyến rũ khi nhìn lại bản thân và trải nghiệm thời gian yên tĩnh cách xa sự ồn ào náo nhiệt.

Các loại vườn khô Karesansui và nơi nổi tiếng với các loại vườn khô đó

Photo by Pixta

Karesansui có 6 loại. Dưới đây tôi xin giới thiệu về hình dạng của từng loại và địa điểm nổi tiếng của từng loại đó.

1.Vườn khô Karesansui theo kiểu Hiraniwa

Vườn khô được xây dựng trên mặt nền bằng phẳng, tiêu biển là vườn Chùa Ryoanji (Kyoto).

2.Vườn khô Karesansui theo kiểu Jyunhiraniwa

Là kiểu vườn được cải biến từ vườn bằng phẳng, có tạo thêm những hòn núi thấp, kiểu vườn này có ở vườn Honbouteien ở chùa Daitokuji (Kyoto) và Vườn ở chùa Fugenji (Yamaguchi).

3.Vườn khô Karesansui theo kiểu hồ khô Kareike

Vì thể hiện ao khô bằng cách xếp các hòn đá trông như là có ao, và kiểu vườn này nổi tiếng là vườn đối diện với Chùa Nishihonganji (Kyoto). Vườn khô ở chùa Seiganji tỉnh Shiga thể hiện nước của ao bằng rêu nhưng khi mưa xuống nước sẽ ngấm vào và tích tụ lại nên chỗ ao đó sẽ trở thành ao thật.

4.Vườn khô Karesansui theo kiểu dòng chảy khô Karenagare

Có vườn chùa Hojo Higashiniwa ở Viện Daisenin (Kyoto) và vườn Nanshuji (Osaka), là khu
vườn dùng vòng tròn cát samon và đá nhỏ để thể hiện dòng chảy của nước.

5.Vườn khô Karesansui theo kiểu dựng núi Tsukiyama

Có thể nhìn thấy kiểu vườn này tại chùa Tenryuji (Kyoto) và chùa Saihouji (Kyoto) với cách thể hiện dòng chảy, thác bằng cách lợi dụng độ dốc của nền.

6.Vườn khô Karesansui kiểu đặc biệt

Là kiểu vườn không thuộc các loại ở trên mà chỉ dùng cát trắng. Tiêu biểu cho kiểu vườn này là Kogetsudai và Ginshadan của chùa Ginkakuji (Kyoto) và Tokaian Hojo Minaminiwa (Kyoto).
Quả thật Kyoto là nơi có nhiều vườn khô karesansui để tham quan. Các bạn hãy tham khảo bài viết này và thử đi ngắm và so sánh các kiểu vườn khô khác nhau nhé.