Bảo tàng nghệ thuật Noh ở Kanazawa —— Tìm hiểu về môn nghệ thuật truyền thống của Nhật đầy lôi cuốn

Thành phố Kanazawa có mối liên hệ mật thiết với lịch sử kịch Noh

Picture by Pixta

Thành phố Kanazawa ở tỉnh Ishikawa là thành phố thích hợp nhất nếu các bạn yêu thích môn nghệ thuật truyền thống của Nhật - kịch Noh.

Kịch Noh được xem là môn nghệ thuật sân khấu truyền thống, thường được gọi là Noh và Kyogen. Kể từ khi được hình thành vào thế kỷ 14, môn nghệ thuật này đã rất được yêu thích bởi tầng lớp võ sĩ đạo.

Ở hầu hết các khu vực, chỉ có tầng lớp võ sĩ đạo giàu có mới có cơ hội thưởng thức kịch Noh, ở Kanazawa có rất nhiều nghệ nhân và thương nhân cũng tiếp xúc với môn nghệ thuật này, trong số đó cũng có người đã tự học các điệu múa, bài hát trong kịch. Lý do là vì các nghệ nhân ở địa phương đó cần phải hiểu được sở thích của các võ sĩ đạo là khách hàng của họ.

Chính vì vậy, ở Kanazawa, kịch Noh được phổ cập rộng rãi, đến mức người ta thường nói rằng “có thể nghe thấy các bài hát trong kịch Noh ở khắp nơi”. Đó là vì những người đi đường thường vừa đi vừa hát thầm bài hát.

Thời gian trôi đi, tầng lớp võ sĩ đạo không còn nên người hậu thuẫn cũng mất đi, lúc này thì người đóng vai trò cứu cánh cho kịch Noh là những người yêu kịch ở địa phương. Ở Kanazawa, các bạn có thể cảm nhận được mối liên hệ mật thiết giữa người dân thành phố với môn kịch Noh ở khắp mọi nơi.

Ví dụ như, cánh cổng lớn trước ga Kanazawa được gọi là Tsuzumimon, được thiết kế lấy mô típ từ trống được sử dụng trong sân khấu kịch Noh.

Nếu các bạn muốn tìm hiểu thêm chi tiết về mối liên hệ giữa kịch Noh và thành phố Kanazawa, các bạn hãy đến bảo tàng nghệ thuật kịch Noh ở Kanazawa nhé. Trong bài viết này, tôi sẽ giới thiệu với các bạn những điểm hấp dẫn của bảo tàng này.

Bảo tàng nghệ thuật kịch Noh ở Kanazawa —— Cuộc gặp gỡ với Noh

Bảo tàng nghệ thuật kịch Noh ở Kanazawa nằm ở trung tâm thành phố Kanazawa. Địa điểm này cũng nằm gần các địa điểm thăm quan nổi tiếng như Kenrokuen, bảo tàng nghệ thuật thế kỷ 21 Kanazawa.

Bài viết sẽ giới thiệu về những điểm hấp dẫn và lịch sử của kịch Noh qua các trưng bày đa dạng tại đây bao gồm cả những thứ có ảnh hưởng, tác động qua lại lẫn nhau.

Ngay tại phòng trưng bày từ lối vào tầng 1, các bạn có thể tìm hiểu về rất nhiều tài liệu liên quan đến Noh. Phần màu trắng trên nền nhà vẽ đường viền bao quanh sân khấu kịch Noh vì vậy các bạn có thể hình dung ra được độ lớn và hình dáng của sân khấu kịch.

Chúng ta hãy cùng xem trưng bày ở các tầng nhé.

Tầng 1: Tìm hiểu về kịch Noh

Tầng 1 là nơi trưng bày giới thiệu căn bản về kịch Noh. Trước tiên, các bạn hãy chú ý mô hình sân khấu kịch Noh. Đây là sân khấu nhà hát kịch Noh Kanazawa được dời về nhà hát kịch Noh tỉnh Ishikawa nằm cách bảo tàng khoảng 10 phút đi bộ.

Ngày xưa khi xem kịch Noh, khách thường ngồi lên ghế masuseki (※1) được đặt trên sàn. Từ đầu thế kỷ 20, người ta sử dụng loại ghế đẩu như hiện nay. Chỉ có điểm này là thay đổi so với ngày xưa.

Trong mô hình này, các bạn cũng có thể xem cả kết cấu bên trong của sân khấu kịch Noh. Kết cấu này được xây dựng sao cho giọng nói của diễn viên kịch Noh và âm thanh của nhạc cụ sẽ tạo hiệu ứng dội lại, khách xem ở phía sau cũng có thể cảm nhận được.

※1: masuseki……Ghế hình vuông được chia ra để nhiều người có thể ngồi được. Đây là 1 trong những loại ghế cho khách xem truyền thống tại Nhật.

Ở đây cũng trưng bày cả mặt nạ Noh quý giá, các bạn hãy nhìn thật kỹ sẽ thấy từng chiếc một sẽ mang đặc trưng riêng, tất cả đều khác nhau.

Các mặt nạ này sẽ thể hiện các tính cách cho từng vai diễn khác nhau, ví dụ như quỷ thần hay vai diễn cô gái duyên dáng, võ sĩ dũng cảm.

Trưng bày trong ảnh trên giới thiệu công đoạn sản xuất mặt nạ Noh. Mặt nạ Noh được khắc trên gỗ cây bách, sau đó quét bột hồ và sơn nhiều lớp sơn lên đó.

Chỉ qua trưng bày này, các bạn sẽ hiểu được các công đoạn tỉ mẩn, chính xác để hoàn thành mặt nạ Noh mang đặc trưng riêng cho từng chiếc từ nguyên liệu gỗ, nhìn giống như mỗi chiếc đều có linh hồn trú ngụ.

Trong trưng bày khác có giới thiệu về các nhạc cụ được sử dụng trong sân khấu kịch Noh như trống taiko, trống otsuzumi, trống kotsuzumi.

Phần lớn chúng đều là nhạc cụ thuộc bộ gõ các bạn có thể tưởng tượng được, kịch Noh là môn nghệ thuật mà nhịp điệu rất quan trọng. Trên thực tế, rất nhiều người yêu thích kịch Noh nói rằng, họ bị lôi cuốn bởi nhịp điệu cuốn hút của kịch.

Góc trải nghiệm trang phục

Tại góc sàn tầng 1 cao thêm 1 bậc, khách đến đây có thể trải nghiệm mặc thử trang phục Noh.

Trang phục Noh sử dụng chỉ vàng, lộng lẫy với những hoạ tiết rực rỡ. Cũng giống như mặt nạ Noh, tuỳ từng tính cách vai diễn mà trang phục cũng khác nhau. Vai diễn cô gái thì không thể mặc trang phục của võ sĩ.

Các bạn có thể đeo thử mặt nạ Noh. Các bạn hãy nhờ nhân viên tình nguyện ở góc trải nghiệm lựa chọn giúp mặt nạ phù hợp với trang phục nhé.

Khi mặc thử, các bạn sẽ rất ngạc nhiên vì tầm nhìn trở nên hẹp. Các bạn hãy thử tưởng tượng cách di chuyển một cách thận trọng trên sân khấu hình vuông khoảng 6m của diễn viên kịch Noh (khi đeo mặt nạ) và hình dung mức độ khó khăn khi biểu diễn.

Kịch Noh được biểu diễn trên sân khấu kịch được quy định về kích thước. Diễn viên kịch Noh sẽ nhìn 4 cây cột để nhận biết vị trí của mình và biểu diễn mà không bị rơi khỏi sân khấu.

Nhân viên tình nguyện sẽ hỗ trợ các bạn mặc trang phục và đeo mặt nạ, các bạn hãy thử xem nhé. Diễn viên kịch Noh sẽ nhảy múa, chuyển động mạnh trên sân khấu, và do đó có thể nói rằng bộ trang phục này sẽ khá nặng. Đây sẽ là cơ hội có 1 không 2 để có thể cảm nhận trực tiếp cảm giác khi đứng trên sân khấu kịch Noh.

Tầng 2: Cảm nhận mối liên hệ giữa Kanazawa và kịch Noh

Phòng trưng bày chính ở tầng 2 là trưng bày đặc biệt theo mỗi thời gian nhất định. Tại bảo tàng nghệ thuật kịch Noh ở Kanazawa, ngoài trưng bày trang phục kịch Noh, mặt nạ kịch Noh quý báu còn có các đạo cụ nhỏ được sử dụng trên sân khấu, bản thảo và các tài liệu cổ về nghệ thuật kịch Noh của Nhật.

Trưng bày đặc biệt được tổ chức sau khi chọn chủ đề, vào ngày tôi đến đây, tại đây có trưng bày về Kyogen.

Kyogen là nghệ thuật truyền thống mang tính hí kịch được hình thành cùng thời kỳ với kịch Noh, được biểu diễn bởi các diễn viên Kyogen.

Kịch Noh thường có chủ đề có tính nghiêm trọng, tôn nghiêm, khai thác từ các đề tài lịch sử hay thần thoại, ngược lại Kyogen thường mang đến nhiều tiếng cười, khuấy động khán giả.

Tác phẩm trưng bày được gói lại trong bức tranh “Nogakuzue”. Tác phẩm được vẽ vào nửa sau thế kỷ 19 bởi hoạ sĩ nổi tiếng Tsukioka Kogyo (năm 1869 ~ năm 1927). Bức tranh mang đến hình ảnh vui nhộn của tác phẩm Kyogen thông qua màu sắc tươi sáng, sống động.

Ở đây cũng trưng bày cả mặt nạ thường được sử dụng trong Kyogen từ vị thần nhân hậu, từ bi đến các loài động vật như cáo, khỉ.

Ngoài phòng trưng bày còn có cả phòng triển lãm tranh, hình ảnh. Khách đến đây có thể xem đoạn video ngắn giới thiệu về lịch sử của Noh và Kyogen, vai trò đặc biệt của Noh trong văn hoá Kanazawa.

Ngoài ra còn có cả góc trưng bày sách tranh giới thiệu câu chuyện Noh. Quyển sách trong ảnh là “Sumidagawa”. Đây là câu chuyện về người phụ nữ đi lang thang khắp đất nước để tìm đứa con bị bắt cóc.

Cuối cùng, người phụ nữ này đã tìm thấy mộ của đứa trẻ và chỉ trong phút giây còn thấy cả bóng ma của đứa trẻ. Nội dung câu chuyện như muốn xé nát trái tim người đọc, tác phẩm này lấy nhiều nước mắt của khán giả.

Quà tặng liên quan đến Noh!

Trước khi về, các bạn hãy tìm kiếm quà lưu niệm tại cửa hàng lưu niệm trong bảo tàng nhé.

Origami với chủ đề kịch Noh rực rỡ lộng lẫy, lấy mô típ từ trang phục kịch Noh. Các bạn có thể dùng để làm origami hoặc trang trí cho quyển vở cũng rất đẹp.

Phù hiệu xinh xắn vẽ hình mặt nạ Noh cũng rất được yêu thích, có nhiều người thích bộ sưu tập này. Ngoài ra còn có nhiều phụ kiện, bưu thiếp.

Xem kịch Noh ở Kanazawa

Phía Nam bảo tàng kịch Noh đối diện với bảo tàng nghệ thuật thế kỷ 21 Kanazawa

Nếu các bạn muốn xem kịch Noh, hãy tra cứu lịch biểu diễn tại nhà hát kịch Noh tỉnh Ishikawa. Địa điểm này nằm cách bảo tàng khoảng 10 phút đi bộ.

Bảo tàng kịch Noh của tỉnh cũng định kỳ tổ chức buổi công diễn có thuyết minh bằng tiếng Anh, lớp trải nghiệm, nghiên cứu về kịch Noh. Các bạn có thể xem sau khi đến bảo tàng nghệ thuật Noh, đây chắc chắn sẽ là trải nghiệm còn lưu lại mãi trong kí ức.

Văn hoá Kanazawa có liên hệ mật thiết với kịch Noh. Nếu đến bảo tàng nghệ thuật kịch Noh ở Kanazawa, các bạn có thể hiểu sâu hơn về điều đó. Các bạn hãy thử đến bảo tàng nghệ thuật kịch Noh ở Kanazawa cũng là cửa ngõ bước vào thế giới kịch Noh nhé.

Bảo tàng Kanazawa Noh

1-2-25 Hirosaka, Thành phố Kanazawa, Quận Ishikawa 920-0962

In cooperation with Bảo tàng nghệ thuật kịch Noh ở Kanazawa