วัฒนธรรมและมารยาทการใช้ออนเซ็นและโรงอาบน้ำสาธารณะ

มุมมองต่อการอาบน้ำของคนญี่ปุ่น

คนญี่ปุ่นไม่เพียงแค่ชอบการอาบน้ำฝักบัวชำระล้างร่างกายเท่านั้น แต่ยังชอบการแช่น้ำร้อนในอ่างน้ำร้อนเป็นชีวิตจิตใจอีกด้วย

เมื่อเอ่ยถึง “โอฟุโระ” แล้ว คนญี่ปุ่นทุกคนจะจินตนาการถึง สถานที่สำหรับแช่น้ำร้อนและผ่อนคลายความเหนื่อยล้าตลอดทั้งวันอย่างสบายๆ ดังนั้น คนญี่ปุ่นจึงนิยมแช่น้ำร้อนตอนกลางคืนหรือก่อนนอนกันเป็นเรื่องปกติ

โอฟุโระในครัวเรือนญี่ปุ่น

โอฟุโระในครัวเรือนญี่ปุ่นเป็นห้องๆหนึ่งที่แยกออกมาจากห้องน้ำ โดยเราเรียกกันว่า “โยคุชิทสึ”

โยคุชิทสึ คือ ห้องสำหรับอาบน้ำฝักบัวชำระล้างร่างกายที่ไม่ใช่อ่างน้ำร้อน โดยปล่อยให้น้ำไหลไปตามพื้น ก่อนอื่นก็ชำระล้างร่างกายให้สะอาดที่จุดอาบน้ำฝักบัวก่อนแล้วค่อยลงแช่ในอ่างน้ำร้อน แต่เราไม่ชำระล้างร่างกายในอ่างน้ำร้อนนะจ๊ะ...

ทำไมคนญี่ปุ่นต้องแช่น้ำร้อน?

หน้าร้อนของญี่ปุ่นเป็นฤดูที่ร้อนม๊ากกกก บ้านเรือนญี่ปุ่นดั้งเดิมจึงมีการสร้างขึ้นแบบ ให้ลมพัดผ่านได้ดีเพื่อรับกับหน้าร้อน ดังนั้น ในฤดูหนาวจึงส่งผลให้ภายในบ้านหนาวมาก เช่นเดียวกัน คนญี่ปุ่นจึงชื่นชอบการแช่น้ำร้อนเพื่อทำให้ร่างกายอบอุ่นนั่นเอง

นอกจากนี้ คนญี่ปุ่นก็ยังชื่นชอบการแช่น้ำร้อนในฤดูกาลอื่นๆนอกจากฤดูหนาวด้วย ถ้าเกิดร่างกายอบอุ่น ระบบไหลเวียนเลือดก็จะดีขึ้น ความเหนื่อยก็จะหายเป็นปลิดทิ้ง แถมยังช่วยรักษาอาการไหล่ตึงให้ดีขึ้นอีกต่างหาก เนื่องจากช่วยให้ระบบเผาผลาญดีขึ้นด้วย จึงมีทั้งสรรพคุณเรื่องการลดน้ำหนักควบคู่ไปกับเรื่องผิวพรรณผุดผ่องสวยงาม

ออนเซ็นญี่ปุ่น

photo by pixta

โรงอาบน้ำสาธารณะและออนเซ็นนับเป็นสิ่งที่ขาดไม่ได้ในวัฒนธรรมการอาบน้ำของญี่ปุ่นเลยทีเดียว

เนื่องจากในญี่ปุ่นเต็มไปด้วยภูเขาไฟมากมาย จึงส่งผลให้มีแหล่งออนเซ็นมากมายกว่า 2 หมื่นแห่งทั่วประเทศ ตามไปด้วย ถึงแม้ว่าในโตเกียวก็มีแหล่งออนเซ็นเช่นเดียวกัน แต่เมื่อเปรียบเทียบกับตามต่างจังหวัดที่มีหมู่บ้านออนเซ็นซึ่งเป็นแหล่งรวมออนเซ็นและเรียวกังแล้ว บอกเลยว่าเทียบไม่ติดเลยล่ะค่ะ

หนึ่งในสไตล์การท่องเที่ยวยอดนิยมของคนญี่ปุ่นก็คือการพักตามที่พักติดออนเซ็น ลิ้มลองอาหารรสเลิศ เพลิดเพลินกับหมู่บ้านออนเซ็นและแหล่งท่องเที่ยวโดยรอบตามคำว่า “ออนเซ็นเรียวโค (การท่องเที่ยวออนเซ็น)” นี่แหละ

โรงอาบน้ำสาธารณะ

จาก ออนเซนในโตเกียวมีด้วยหรือ!? แนะนำ 3 ออนเซน ในโตเกียว

โรงอาบน้ำสาธารณะที่ใช้กันทั่วไปภายในเมืองโดยไม่ได้มีจุดประสงค์เพื่อการท่องเที่ยวเรียกว่า “เซ็นโต” หรือบางคนก็เรียกว่า “โอฟุโระยะซัง”

ในสมัยก่อนตอนที่อ่างน้ำร้อนยังไม่แพร่หลายในครัวเรือนทั่วไป คนญี่ปุ่นมักจะไปแช่อ่างน้ำร้อนตามโรงอาบน้ำสาธารณะนี่แหละ แม้ในปัจจุบันก็ยังมีคนที่ใช้บริการโรงอาบน้ำสาธารณะเป็นประจำด้วยเหตุผลที่ว่าอยากแช่อ่างน้ำร้อนใหญ่ๆหรืออยากเม้ามอยกับกลุ่มเพื่อนลูกค้าประจำของโรงอาบน้ำสาธารณะ

ในปัจจุบัน ซุปเปอร์เซ็นโต ก็ได้รับความนิยมไม่แพ้กัน ภายในซุปเปอร์เซ็นโตประกอบด้วยออนเซ็น, อ่างน้ำร้อนมากมายหลายแบบ, ห้องซาวน่า และอื่นๆอีกมากมาย โดยเป็นที่นิยมในเรื่องการได้สัมผัสประสบการณ์หรูหราขึ้นอีกระดับนี่แหละ ราคาของซุปเปอร์เซ็นโตอยู่ที่ประมาณ 500 – 2,500 เยน ขึ้นอยู่กับร้าน

ข้อควรระวังในการใช้บริการออนเซ็นและโรงอาบน้ำสาธารณะ

เดี๋ยวเรามาแนะนำข้อควรระวังและมารยาทในการใช้บริการออนเซ็นและโรงอาบน้ำสาธารณะเพื่อให้สามารถเพลิดเพลินได้อย่างไม่เดือดร้อนใครกันดีกว่า

บุคคลที่ไม่สามารถใช้บริการออนเซ็นได้

・บุคคลที่มีรอยสัก
มุมมองต่อรอยสักในญี่ปุ่นมักโยงเกี่ยวกับองค์กรอาชญากรรมซะส่วนใหญ่ ดังนั้น ถึงแม้ว่าจะสักลวดลายเล็กน่ารักแค่ไหน บางแห่งก็ไม่อนุญาตให้ใช้บริการอยู่ดี บุคคลที่มีรอยสักจึงจำเป็นต้องเช็คจากเว็บไซต์หลักของสถานที่นั้นๆเอาไว้ล่วงหน้าก่อน

・บุคคลที่เจ็บป่วยหนัก
สำหรับใครที่เป็นโรคหัวใจขั้นร้ายแรง โรคไต หรือโรคปอดควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้บริการ

・บุคคลที่มีไข้
เนื่องจากมีโอกาสอาการทรุดหนักขึ้น จึงควรหลีกเลี่ยงการแช่น้ำร้อนเอาไว้ก่อนดีกว่า

・บุคคลที่เพิ่งดื่มเหล้าหนัก
นอกจากจะมีโอกาสหกล้มและจมน้ำภายในอ่างแล้วก็ยังมีความเสี่ยงที่ความดันเลือดจะต่ำลงและชีพจรเต้นไม่เป็นจังหวะอีกด้วย

・บุคคลที่มีเลือดออกหรืออยู่ในระหว่างรอบเดือน
สำหรับใครที่เลือดออกก็ขอแนะนำให้หลีกเลี่ยงการแช่น้ำร้อนเอาไว้ก่อนเพื่อไม่ให้ติดเชื้อ เนื่องจากระหว่างรอบเดือนภูมิคุ้มกันจะต่ำลง จึงมีโอกาสติดเชื้อสูง

ในวันมามาก ถึงแม้ว่าจะใส่ผ้าอนามัยแบบสอดก็ควรหลีกเลี่ยงการแช่น้ำร้อนในอ่างสาธารณะตามมารยาท เนื่องจากออนเซ็นไม่ได้มีการผสมยาฆ่าเชื้อขนานแรงเหมือนกับสระว่ายน้ำ จึงไม่ใช่เรื่องดีต่อสุขอนามัย

สิ่งที่ควรพกติดตัวไปใช้บริการโรงอาบน้ำสาธารณะ

・ยางมัดผม
สำหรับใครที่ผมยาวควรพกยางมัดผมไปด้วยเช่นเดียวกับสระว่ายน้ำ

・ไม่จำเป็นต้องนำชุดว่ายน้ำมา
การใช้บริการโรงอาบน้ำสาธารณะจำเป็นต้องลงแช่แบบเปลือยกาย เนื่องจากบางแห่งห้ามใส่ชุดว่ายน้ำลงแช่ในอ่าง จึงไม่จำเป็นต้องพกชุดว่ายน้ำไปด้วย แต่บางแห่งก็อนุญาตให้ใส่ชุดว่ายน้ำลงได้

・ผ้าขนหนู
ห้องเปลี่ยนเสื้อผ้าจะมีการจัดเตรียมผ้าขนหนูผืนใหญ่และผ้าขนหนูผืนเล็กเอาไว้ 2 แบบด้วยกัน ในกรณีที่เป็นเรียวกังหรือโรงแรม บางแห่งก็ไม่มีผ้าขนหนูเตรียมเอาไว้ให้ในห้องเปลี่ยนเสื้อผ้า จึงจำเป็นต้องนำผ้าขนหนูจากห้องพักไปด้วย

ผ้าขนหนูผืนเล็กใช้สำหรับชำระล้างร่างกายตรงจุดสำหรับอาบน้ำและใช้สำหรับเช็ดตัวหลังแช่น้ำร้อนก่อนกลับไปยังห้องเปลี่ยนเสื้อผ้า เราสามารถพกผ้าขนหนูผืนเล็กไปยังจุดสำหรับอาบน้ำได้

・ในกรณีที่เป็นโรงอาบน้ำสาธารณะ：สบู่และแชมพู
ตามเรียวกังติดออนเซ็นและโรงแรมส่วนใหญ่มักจะจัดเตรียมเอาไว้ให้อยู่แล้ว แต่ตามโรงอาบน้ำสาธารณะจำเป็นต้องพกติดตัวมาเอง

เราสามารถพกติดตัวมายังอ่างน้ำร้อนหลังทำธุระในห้องน้ำเสร็จได้เลยค่ะ ^^

・ถอดรองเท้าและมุ่งไปยังห้องเปลี่ยนเสื้อผ้า
ห้องเปลี่ยนเสื้อผ้าไม่อนุญาตให้สวมรองเท้าเข้าไป ดังนั้นจึงต้องถอดรองเท้าหรือสลิปเปอร์ก่อนเสมอ

ข้อควรระวังหลังเข้ามาในจุดสำหรับอาบน้ำ

・ห้ามวิ่ง
ออนเซ็นบางแห่งพื้นลื่นง่ายจากน้ำร้อนตามพื้น จึงไม่ควรวิ่งเด็ดขาด โดยเฉพาะ เด็กเล็กและคนท้อง ยิ่งควรระวังเป็นพิเศษเพื่อไม่ให้ลื่นหกล้มเอาได้

・“โยคุโจ” คือ จุดสำหรับอาบน้ำ ส่วน “โยคุโซ” คือ อ่างแช่น้ำร้อน
ก่อนลงแช่ในอ่างน้ำร้อนจำเป็นต้องอาบน้ำฝักบัวชำระล้างร่างกายให้สะอาดก่อน เนื่องจาก “โยคุโซ” คือ อ่างแช่น้ำร้อน จึงห้ามว่ายน้ำหรืออาบน้ำในอ่างน้ำร้อนเด็ดขาด

・เก้าอี้และถังไม้
เมื่อใช้เก้าอี้และถังไม้เสร็จแล้วให้ล้างเบาๆและนำไปคืนที่เดิม

・ออนเซ็นหลายแห่งห้ามดื่มเหล้า
ตรงจุดสำหรับอาบน้ำทุกคนจะต้องเปลือยกายทั้งหมด ออนเซ็นหลายแห่งมักห้ามนำของที่แตกง่าย เช่น แก้ว เข้ามาในจุดสำหรับอาบน้ำ

มารยาทในการแช่อ่างน้ำร้อน

・ห้ามซักผ้า

ห้ามซักผ้าในอ่างน้ำร้อน นอกจากนี้ก็ยัง ห้ามนำผ้าขนหนูเข้ามาในอ่างน้ำร้อนอีกด้วย เพราะว่าส่วนผสมของสบู่หรือผงซักฟอกที่ตกค้างอยู่ในผ้าอาจละลายผสมเข้ากับน้ำร้อนได้

หลังแช่น้ำร้อน

・เช็ดตัวเบาๆและมุ่งไปยังห้องเปลี่ยนเสื้อผ้า

ก่อนกลับไปยังห้องเปลี่ยนเสื้อผ้าก็อย่าลืมเช็ดตัวเบาๆเพื่อไม่ให้ห้องเปลี่ยนเสื้อผ้าเปียกเลอะเทอะกันด้วยเนอะ

・ระวังลืมของ

ระวังอย่าลืมของไว้ในล็อคเกอร์ของห้องเปลี่ยนเสื้อผ้ากันด้วยนะจ๊ะ...

บทส่งท้าย

ถึงแม้ว่าดูเหมือนจะมีมารยาทกระจุกกระจิกมากมายก็จริง แต่ออนเซ็นก็ยังคงเป็นสถานที่สำหรับผ่อนคลายอยู่วันยังค่ำ เนื่องจากกฎกติกามารยาททุกอย่างเกิดขึ้นมาจาก การคำนึงถึงคนรอบข้าง ดังนั้น เพียงแค่ไม่ลืมเรื่องใจเขาใจเราก็เพียงพอแล้ว ยังไงก็ขอให้เพื่อนๆสนุกกับการแช่ออนเซ็นกันนะคะ ^^