สารานุกรมคำญี่ปุ่น「เตาอิโรริ」

เกสต์เฮ้าส์ที่มีเตาอิโรริที่นิฮมบาชิ「IRORI Nihonbashi Hostel and Kitchen」(ที่มา)

เตาอิโรริคือฮีทเตอร์ที่มักใช้กันส่วนมากในบ้านของเกษตรกรหรือชาวบ้าน ที่พื้นในห้องนั่งเล่นจะมีการขุดไว้เป็นสี่เหลี่ยม แล้วนำขี้เถ้าปูให้ทั่ว ใส่ฟืนหรือถ่ายลงไป เพื่อให้ความอบอุ่นภายในห้อง

เตาอิโรริจะถูกทำขึ้นไว้กลางห้อง กรณีเช่นเวลารับประทานอาหารเย็น ทั้งครอบครัวก็จะมาล้อมวงรอบเตาอิโรริแล้วพูดคุยกันอย่างสนุกสนาน

เตาอิโรริทำหน้าที่ได้ถึง 5 อย่าง!?

หน้าที่ของเตาอิโรรินี้ไม่ใช่แค่ทำให้ภายในห้องอบอุ่นเท่านั้น นอกจากเป็นฮีทเตอร์ให้คนในบ้านแล้ว ยังใช้ทำอาหาร, ให้แสงสว่าง, ตากเสื้อผ้า และเพิ่มความทนทานให้กับบ้านเรือนได้อีกด้วย

อันดับแรกคือทำอาหาร ถ้านำปลาไปเสียบไม้แล้วเอามาวางไว้รอบ ๆ เตาอิโรริ ก็จะได้ปลาย่าง

photo by pixta

ตามที่ได้เห็นในรูปนี้ มีไม้แขวนลงมาจากเพดาน ถ้าเอาหม้อหรือภาชนะไปห้อยไว้ที่ปลายก็จะสามารถต้มน้ำร้อน หรือทำอาหารหุงต้มได้ ไม้ที่ห้อยลงมาจากเพดานบนเตาอิโรรินี้ เรียกว่า จิไซคากิ(ตะขอสำหรับแขวนหม้อเหนือเตาสมัยโบราณ)

ต่อไปเป็นการให้แสงสว่าง ในสมัยที่ยังไม่มีไฟฟ้าใช้ ไฟจากกองไฟเป็นสิ่งที่จำเป็นมาก พอถึงตอนกลางคืน ว่ากันว่าผู้หญิงก็จะใช้ไฟจากเตาอิโรริในการทำงานตัดเย็บตอนกลางคืน

เตาอิโรริทำหน้าที่ใช้ตากแขวนเสื้อผ้าแทนเครื่องอบผ้าในสมัยนี้ เวลาที่ฝนตกแล้วเสื้อผ้าเปียก ก็จะนำมาอังไฟให้แห้งรอบ ๆ เตาอิโรริ

ที่น่าแปลกใจที่สุดก็คงจะเป็นหน้าที่ในการเพิ่มความทนทานให้กับบ้าน บ้านที่ญี่ปุ่นนิยมสร้างด้วยไม้ และไอความร้อนจากเตาอิโรริช่วยลดปริมาณน้ำหรือความชื้นที่อยู่ในไม้ ทำให้ไม้ไม่กัดกร่อนง่าย นอกจากนี้ยังเชื่อกันว่าสามารถไล่แมลงได้ด้วย

สถานที่ที่สามารถทดลองใช้เตาอิโรริ

ปัจจุบัน บ้านที่ใช้เตาอิโรริจริงในชีวิตประจำวันเหลือเพียงน้อยนิดเท่านั้น แต่ถ้าลองไปโรงแรม, คาเฟ่ หรือร้านอาหารที่ปรับปรุงมาจากบ้านชาวเกษตรกรหรือบ้านสมัยเก่า แม้จะเป็นชาวต่างชาติก็จะสามารถทดลองใช้เตาอิโรริได้

ในเว็บ MATCHA เองก็เคยแนะนำหลายสถานที่ที่สามารถลองใช้เตาอิโรริได้

ซาโตะยามะออฟฟิศที่ใช้บ้านสมัยเก่าที่ฮิดะฟุรุกาวะ หลังจากนี้ในภายภาคหน้า ก็คงจะมีสถานที่ที่นำเอาวัฒนธรรมเก่า ๆ ของญี่ปุ่นกลับมาจำลองหรือใช้ใหม่เพิ่มขึ้นอีกเรื่อย ๆ

เพื่อน ๆ ที่สนใจวัฒนธรรมหรือบรรยากาศความเป็นเป็นญี่ปุ่น ก็อย่าลืมลองไปหาสถานที่ที่มีเตาอิโรริผ่านบทความของ MATCHA ดูนะ