สารานุกรมคำญี่ปุ่น「โชจินเรียวริ (อาหารมังสวิรัติ)」

“โชจินเรียวริ” เป็นอาหารแบบไหนกันนะ?

หลังจากเทรนด์เรื่องอาหารเพื่อสุขภาพมาแรง “โชจินเรียวริ” ก็กลายเป็นอาหารที่สามารถหาทานได้ง่ายตามร้านค้าต่างๆไปโดยปริยาย แต่เดิมแล้วเป็นอาหารที่เผยแพร่มาจากประเทศอินเดียและประเทศจีนในฐานะที่เป็นเมนูของเหล่านักปฏิบัติธรรมในศาสนาพุทธ แล้วโชจินเรียวริแพร่หลายจนกลายเป็นเมนูที่สามารถหาทานได้ทั่วไปในประเทศญี่ปุ่นได้ยังไงกันล่ะ? เดี๋ยวเรามาดูกันเลยดีกว่า...

แนวคิดอันดับ 1 ของโชจินเรียวริก็คือ「อาหารที่เรียบง่าย」นั่นเอง โดยเป็นส่วนหนึ่งของการปฏิบัติธรรมที่ว่าเราจะได้เข้าใจถึง “ชีวิต” และเข้าใกล้หลักคำสอนของศาสนาพุทธมากขึ้นผ่านการมีชีวิตอยู่โดยการรับประทานอาหารที่เพียงพอต่อการมีชีวิตรอดเท่านั้น เหล่าพระสงฆ์ของศาสนาพุทธในยุคแรกมีกฎบัญญัติเอาไว้ว่าห้ามรับประทานเนื้อสัตว์ ปลา สุรา รวมถึงผักที่มีรสจัด เช่น กระเทียม ด้วย โดยผักที่ถูกสั่งห้ามเหล่านั้นเรียกว่า “โกะคุน”

เนื่องจากในศาสนาพุทธมีหลายนิกายมาก แนวคิดและวัตถุดิบที่ใช้ในการทำโชจินเรียวริจึงแตกต่างกันไปตามแต่ละประเทศและท้องถิ่น โชจินเรียวริได้รับการเผยแพร่มาจากประเทศอินเดียและประเทศจีนราวศตวรรษที่ 6 พร้อมกับศาสนาพุทธ หลังจากนั้นแม้แต่ในประเทศญี่ปุ่นเองก็ยังมีการคิดค้นสูตรขึ้นมาหลากหลายแบบเลยทีเดียว เมื่อยุคสมัยเปลี่ยนแปลงไป ข้อห้ามอันเข้มงวดอย่างการห้ามพระสงฆ์ในญี่ปุ่นฉันเนื้อสัตว์และโกะคุนนั้นก็เริ่มไม่ค่อยมีให้เห็นกันแล้ว แต่วัฒนธรรมการรับประทานโชจินเรียวริก็ยังคงสืบต่อเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน

แล้วมีเมนูอะไรบ้าง?

「เต้าหู้งา」
เต้าหู้นับเป็นหนึ่งในวัตถุดิบในการทำโชจินเรียวริซึ่งปกติแล้วจะใช้วัตถุดิบหลักเป็นถั่วเหลือง “เต้าหู้งา” เป็นเมนูที่ใช้งาเป็นวัตถุดิบหลักแทนถั่วเหลือง คนส่วนใหญ่มักจะนำเต้าหู้มาต้มหรือทอดเพื่อใช้เป็นวัตถุดิบในเมนูต่างๆมากมายก็จริง แต่เมนู “เต้าหู้งา” นี้เป็นเมนูแสนเรียบง่ายที่เพียงแค่นำเต้าหู้มาแช่เย็นและราดน้ำซอสรับประทานง่ายๆแบบนี้นี่แหละ

「เทมปุระผัก」
“เทมปุระผัก” เป็นเมนูแสนเรียบง่ายอีกเช่นเคย ทำโดยการหั่นวัตถุดิบ ชุบแป้ง และนำไปทอดด้วยน้ำมัน โดยผ่านการลองผิดลองถูกมามากมาย ไม่ว่าจะเป็นไม่ใช้ไข่ไก่หรือเปลี่ยนแปลงวิธีการทอด เป็นต้น

「กันโมโดคิ」
“กันโมโดคิ” เป็นเมนูที่ทำโดยการบดเต้าหู้ ผสมเข้ากับแครอทและสาหร่ายฮิจิคิ และนำไปทอดด้วยน้ำมัน ว่ากันว่ามีต้นกำเนิดมาจากการที่เหล่าพระสงฆ์ที่ไม่สามารถฉันเนื้อสัตว์ได้คิดค้นเมนูที่มีรสสัมผัสเหมือนกับเนื้อสัตว์ขึ้นมานี่แหละ

ในปัจจุบันได้เกิดสูตรโชจินเรียวริรสเลิศขึ้นมามากมาย โดยเป็นเมนูที่รับประทานกันทั่วไปตามครัวเรือนไม่น้อยเลยทีเดียว

เนื่องจากโชจินเรียวริ ไม่มีวัตถุดิบที่เป็นเนื้อสัตว์เข้ามาเกี่ยวข้องเลย จึงนับเป็นเมนูแนะนำสำหรับคนที่มีข้อจำกัดเรื่องการรับประทานเนื้อสัตว์อย่างชาวมังสวิรัติและชาวมุสลิมเลยค่ะ แต่โชจินเรียวริที่ไม่เคร่งครัดบางแห่งก็มีแบบที่ใช้น้ำซุปเคี่ยวเนื้อสัตว์ด้วย จึงไม่ควรเชื่อมั่นมากเกินไปว่าร้านค้าที่เขียนว่าเป็นเมนูโชจินเรียวริจะปลอดเนื้อสัตว์ 100%

นอกจากนี้ เครื่องปรุงรสแบบหมักหรือ “เหล้ามิริน” ที่มักใช้กันในอาหารญี่ปุ่นส่วนใหญ่แล้วก็มีส่วนประกอบเป็นแอลกอฮอล์ด้วย สำหรับใครที่เว้นการดื่มแอลกอฮอล์จึงควรระวังกันให้ดีด้วยเนอะ ถ้าเกิดใครวางแผนจะไปรับประทานตามร้านอาหารก็ขอแนะนำให้สอบถามทางร้านล่วงหน้าก่อนว่ามีวัตถุดิบที่เราไม่โอเคอยู่ด้วยรึเปล่า

เราสามารถลิ้มลองโชจินเรียวริได้ที่ไหน?

“ภูเขาทาคาโอะ” แหล่งปีนเขาและเดินป่าที่ตั้งอยู่ไม่ไกลจากใจกลางโตเกียวแห่งนี้ก็เป็นสถานที่ที่มีเหล่านักปฏิบัติธรรมที่เดินทางมาจำศีลบนภูเขาเพื่อหาหนทางตรัสรู้แวะเวียนกันมาปฏิบัติธรรมตั้งแต่ในอดีตเช่นเดียวกัน ในปัจจุบัน วัด「Takaosan yakuoin」มีการจำหน่ายโชจินเรียวริสำหรับนักท่องเที่ยวด้วย ที่นี่จึงกลายเป็นแหล่งท่องเที่ยวยอดนิยมที่สามารถลิ้มลองโชจินเรียวริ ท่องเที่ยว รวมถึงปีนเขาได้ในแห่งเดียว

「Komaki Syokudo」ย่านอากิฮาบาระ ในโตเกียว เป็นร้านอาหารในศูนย์การค้าที่สามารถเดินทางมาได้อย่างสะดวกสบาย ที่นี่เต็มไปด้วยเมนูของหวานน่ารับประทานทั้งนั้นเลย ผู้เขียนจึงขอแนะนำสำหรับใครที่อยากลิ้มลองรสชาติกันแบบเบาๆเลยค่ะ ^^

ถ้าเกิดใครอยากเพลิดเพลินกับบรรยากาศสไตล์ญี่ปุ่นก็สามารถแวะมาที่ร้านอาหารโชจินเรียวริอย่าง「Shigetsu」ที่ตั้งอยู่ในวัดเท็นริวจิ ย่านอาราชิยาม่า จ.เกียวโตได้เลย แถวอาราชิยาม่าเป็นแหล่งท่องเที่ยวยอดนิยมเป็นพิเศษโดยเฉพาะในช่วงฤดูใบไม้ร่วง เราสามารถเพลิดเพลินกับเมนูอาหารชิลล์ๆพลางชมทัศนียภาพอันงดงามได้ที่นี่เลยค่ะ

เนื่องจากร้านอาหารโชจินเรียวริมักจะตั้งรวมกันมากมายตามวัดหรือบริเวณวัด สำหรับใครที่มีโอกาสได้เดินทางมาตระเวนชมวัดและศาลเจ้าก็ขอแนะนำให้ลิ้มลองกันให้ได้สักครั้งค่ะ ^^