5 ศิลปหัตถกรรมดั้งเดิมของจ.ไซตามะ
บริการนี้รวมโฆษณาที่ได้รับการสนับสนุน
บทความแนะนำ 5 ศิลปหัตถกรรมดั้งเดิมที่สืบทอดต่อกันมาเป็นเวลามากกว่าหลายร้อยปีของจ.ไซตามะ (โอกาวะวาชิ, บุชูโชไอโซเมะ, ชิชิบุเมเซ็น, โอชิเอะฮาโกอิตะ และตุ๊กตาอิวาสึกิ)
บทความโดย
Tokyo, Japan
บัญชีส่งเสริมการขายของ MATCHA สำหรับการโฆษณาองค์กรและรัฐบาลท้องถิ่น เรามุ่งมั่นที่จะให้ข้อมูลที่เป็นประโยชน์แก่ผู้อ่านของเราอย่างสนุกสนาน
ทั่วทุกท้องถิ่นในญี่ปุ่นยังคงหลงเหลือศิลปหัตถกรรมดั้งเดิมที่สืบทอดกระบวนการผลิตมาตั้งแต่ในสมัยก่อน สำหรับใครที่เดินทางมาเที่ยวญี่ปุ่นจึงขอแนะนำให้ลองมาสัมผัสกับศิลปหัตถกรรมดั้งเดิมเฉพาะของแต่ละท้องถิ่นไม่ว่าจะเป็นการซื้อกลับไปเป็นของฝากหรือเข้าร่วมกิจกรรมสร้างสรรค์ผลงานศิลปหัตถกรรมดั้งเดิมด้วยฝีมือตัวเองดูเลยจ้า...
โดยแหล่งสืบทอดศิลปหัตถกรรมดั้งเดิมต่อกันมาจนถึงปัจจุบันนั้นไม่ได้มีเพียงแค่เมืองท่องเที่ยวขึ้นชื่ออย่างโตเกียวหรือเมืองแห่งประวัติศาสตร์อย่างเกียวโตเท่านั้น เพราะว่าในจ.ไซตามะที่ตั้งอยู่ติดกับโตเกียวก็มีการสืบทอดศิลปะหัตถกรรมมาเป็นเวลายาวนานมากกว่าหลายร้อยปีเช่นเดียวกัน
บอกเลยว่ามีแต่ผลงานศิลปหัตถกรรมสุดเจ๋งที่ทั้งสวยงามและใช้ได้จริงทั้งนั้นไม่ว่าจะเป็นกระดาษญี่ปุ่นหรือศิลปะการย้อมสีคราม เป็นต้น ในครั้งนี้เราจะมาแนะนำ 5 ศิลปหัตถกรรมดั้งเดิมที่สืบทอดกันมาจนถึงปัจจุบันของจ.ไซตามะกันค่ะ ^^
1. โอกาวะวาชิ
วาชิ คือ กระดาษที่ผลิตขึ้นมาโดยใช้กระบวนการดั้งเดิมในสมัยก่อน โดยมีจุดเด่นอยู่ที่กลิ่นอายความอบอุ่นและสัมผัสอันเป็นเอกลักษณ์
ทั่วประเทศญี่ปุ่นมีวาชิซึ่งผ่านกระบวนการผลิตดั้งเดิมมากมาย เช่น โทสะวาชิ เป็นต้น โดย โอกาวะวาชิ ซึ่งผลิตขึ้นในเมืองโอกาวะ จ.ไซตามะก็เป็นหนึ่งในนั้นเช่นเดียวกัน
ภายในเมืองโอกาวะซึ่งภูเขาโดยรอบมีพืชพรรณวัตถุดิบในการผลิตวาชิเติบโตขึ้นมากมาย แถมยังแวดล้อมไปด้วยสภาพอากาศที่เหมาะสมกับการผลิตวาชิ (อากาศและน้ำเย็น) แห่งนี้เป็นแหล่งผลิตวาชิอันเจริญรุ่งเรืองมาตั้งแต่ในสมัยก่อน ว่ากันว่าประวัติศาสตร์ของวาชิในเมืองโอกาวะมีอายุเก่าแก่มากกว่า 1300 ปีเลยทีเดียว
โอกาวะวาชิเป็นชื่อเรียกของวาชิดั้งเดิมที่ผลิตกันในเมืองโอกาวะ แม้กระทั่งโอกาวะวาชิเองก็มีมากมายหลายประเภท โดยเฉพาะ “กระดาษโฮโซกาวะ” นั้นมีชื่อเสียงโด่งดังไปทั่วโลกถึงขนาดได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมอันล้ำค่าโดยองค์กรยูเนสโกในปี 2014
กระดาษโฮโซกาวะ คือ วาชิซึ่งผลิตมาจากโคโซหรือเส้นใยเปลือกต้นมัลเบอร์รี่เท่านั้น โดยมีการสืบทอดวิธีการผลิตต่อกันมาทั้งในเมืองโอกาวะและหมู่บ้านฮิกาชิชิชิบุภายในจังหวัดเดียวกัน เรียกได้ว่าเป็นกระดาษญี่ปุ่นดั้งเดิมที่มีดีทั้งความสวยงามเงาวาวและเรียบง่ายทนทานใช้งานได้จริงอย่างครบเครื่อง!
กระดาษญี่ปุ่นนี้ไม่ได้ใช้สำหรับเขียนหนังสือเท่านั้น แต่ยังเหมาะสำหรับใช้ประดับตกแต่งและเป็นวัตถุดิบติดโคมไฟอีกด้วย ไม่ว่าจะเป็นโคมไฟสว่างแค่ไหน แต่เมื่อติดกระดาษโอกาวะวาชิเข้าไปก็จะกลายเป็นแสงนุ่มนวลดูอบอุ่นไปในทันที
ศูนย์การเรียนรู้กระดาษญี่ปุ่นโอกาวะวาชิที่ตั้งอยู่ภายในเมืองโอกาวะมีการจัดกิจกรรมทำกระดาษโอกาวะวาชิสำหรับบุคคลทั่วไปด้วยนะจ๊ะ...
ยังไงเพื่อนๆก็ลองมาสัมผัสกับเทคนิคและศิลปหัตถกรรมดั้งเดิมด้วยตัวเองกันให้ได้นะคะ ^^
2. บุชูโชไอโซเมะ
“ไอโซเมะ” หมายถึง การย่อมสีด้วยต้นครามญี่ปุ่นหรือพืชวงศ์ผักไผ่ ทั่วประเทศญี่ปุ่นเจริญรุ่งเรืองด้านการย้อมสีแบบไอโซเมะมาตั้งแต่ใน สมัยเอโดะ
ทางตอนเหนือของจ.ไซตามะมีการย้อมสีแบบไอโซเมะมาตั้งแต่ในสมัยก่อนโดยมีศูนย์กลางอยู่ในเมืองฮานิว นั่นก็คือ “บุชูไอโซเมะ” นั่นเอง ที่นี่เจริญรุ่งเรืองด้านการเพาะพันธุ์ต้นครามและฝ้าย ว่ากันว่ามีต้นกำเนิดมาจากการผลิตเสื้อผ้าใส่กันในครอบครัวเกษตรกรในช่วงเว้นว่างจากการทำนา “บุชูโชไอโซเมะ” เป็นผ้าย้อมที่ยิ่งซักก็ยิ่งให้ความรู้สึกสัมผัสดี ทำให้สนุกกับการใช้งานมากยิ่งขึ้น
กว่า 70% ของบุชูโชไอโซเมะผ่านกระบวนการย้อมสีที่เรียกว่า “อิโตะโซเมะ” หรือเทคนิคการย้อมสีด้ายก่อนทอ ลวดลายริ้วธรรมชาติที่ให้ความรู้สึกฟินสไตล์ผ้าทอมือโดยย้อมซึมลึกไปถึงแกนด้ายเรียกกันว่า “อาโอจิมะ” โดยเป็นที่ชื่นชอบของแฟนๆมากมาย
แม้กระทั่งคนที่ไม่รู้จักชื่อบุชูไอโซเมะก็ตาม ถ้าเกิดเป็นคนญี่ปุ่นรับรองว่าจะต้องเคยเห็นผลิตภัณฑ์ผ้าย้อมบุชูไอโซเมะกันมาบ้างสักครั้งอย่างแน่นอน เพราะว่าเป็นศิลปหัตถกรรมที่ใช้ในการย้อมชุดเคนโด้นั่นเอง ว่ากันว่าชุดเคนโด้กว่า 80% ผ่านกระบวนการย้อมสีแบบบุชูไอโซเมะทั้งนั้น เนื่องจากมีดีทั้งความสวยงามและทนทานมาก ทำให้มันกลายเป็นที่หลงใหลของบรรดานักเคนโด้มากมายทั่วญี่ปุ่นไปโดยปริยาย
เรียกได้ว่าการย้อมสีแบบไอโซเมะเป็นที่รักของคนญี่ปุ่นมาเป็นเวลายาวนานจากความทนทานและความใส่สบายเลยก็ว่าได้ ในปัจจุบันมีการใช้ศิลปะการย้อมสีแบบไอโซเมะกับทั้งเสื้อผ้า, ของกระจุกกระจิก และของตกแต่งภายใน ถ้าเกิดใครมีโอกาสได้มาเที่ยวไซตามะก็บอกเลยว่าห้ามพลาดผลิตภัณฑ์บุชูไอโซเมะที่ยิ่งใช้ก็ยิ่งให้สัมผัสสุดฟินเลยจ้า...
3.ชิชิบุเมเซ็น
“ชิชิบุเมเซ็น” คือ ผ้าไหมทอชนิดหนึ่ง จ.ไซตามะเจริญรุ่งเรืองด้านการเลี้ยงไหมมาตั้งแต่ในอดีตส่งผลให้มีการผลิตผลิตภัณฑ์จากไหมคุณภาพดีมาโดยตลอด
แต่เดิมแล้วใช้อักษรคันจิเป็นตัว 銘撰 (เมเซ็น) ซึ่งหมายถึง “ผลิตภัณฑ์ชั้นเลิศคัดสรรพิเศษ” แต่ในปัจจุบันเปลี่ยนมาใช้คันจิตัว 銘仙 (เมเซ็น) แบบในปัจจุบันแทน
โดยมีเอกลักษณ์อยู่ที่กระบวนการผลิตที่เรียกว่า “โฮกุชินัตเซ็น” ซึ่งมีจุดเด่นตรงการย้อมสีด้ายทั้งด้านหน้าและด้านหลังตั้งแต่ก่อนทอ
เนื่องจากสีที่มองเห็นจะเปลี่ยนแปลงไปตามมุมมองต่างๆ ถ้าเกิดใครเผอิญไปเจอผลิตภัณฑ์ชิชิบุเมเซ็นก็บอกเลยว่าต้องลอง!
Chichibu Meisen Kan (ชิชิบุเมเซ็นคัง) ที่ตั้งอยู่ในเมืองชิชิบุแห่งนี้มีการจัดกิจกรรมเยี่ยมชมกระบวนการผลิตชิชิบุเมเซ็นและกิจกรรมเวิร์คช็อปต่างๆมากมาย
เวิร์คช็อปสัมผัสประสบการณ์มีทั้งหมด 3 ประเภทด้วยกันประกอบด้วยกิจกรรมตกแต่งลายฉลุ, ทอผ้าด้วยมือ และย้อมสีคราม
ส่วนบูธจำหน่ายสินค้ามีให้เลือกซื้อทั้งผ้า, เสื้อผ้า และที่รองแก้วย้อมชิชิบุเมเซ็น จึงขอแนะนำสำหรับใครที่กำลังมองหาของฝากสุดพิเศษเลยค่ะ
蚕の繭
4. โอชิเอะฮาโกอิตะ
ในญี่ปุ่นมีการละเล่นช่วงปีใหม่ที่เรียกว่า ฮาเนะสึกิ หรือการเล่นตี “ฮาเนะ” ลูกขนไก่ญี่ปุ่น เราเรียกไม้ตีว่า ฮาโกอิตะ โดยเป็นของมงคลประจำปีใหม่ซึ่งเป็นที่รู้จักคุ้นเคยกันดีของคนญี่ปุ่นมาตั้งแต่ในอดีต “โอชิเอะฮาโกอิตะ” ผลิตภัณฑ์ประจำเมืองคาสุคาเบะมีต้นกำเนิดมาจากการติดภาพนักแสดงคาบูกิที่วาดโดยศิลปินภาพอุคิโยเอะลงบนไม้ฮาโกอิตะในฐานะที่เป็นงานหัตถกรรมแบบโอชิเอะ
“โอชิเอะ” คือ งานหัตถกรรมการตัดกระดาษหนา ห่อด้วยผ้าฝ้ายลวดลายสวยงาม และแปะลงบนสิ่งต่างๆ เดี๋ยวเรามาชมกระบวนการผลิตอันแสนพิถีพิถันกันหน่อยดีกว่า～
ขั้นตอนการผลิตโอชิเอะฮาโกอิตะ
โอชิเอะฮาโกอิตะมีขั้นตอนการผลิตหลักๆทั้งหมด 4 ขั้นตอนด้วยกัน โดยกระบวนการผลิตแต่ละขั้นตอนก็ใช้ช่างฝีมือแตกต่างกันออกไป
ในขั้นตอนแรก ช่างคิจิชิ จะเป็นคนตัดไม้ฮาโกอิตะให้ปลายบานออก
ส่วนขั้นตอนต่อไปก็ส่งต่อหน้าที่ให้กับ ช่างอุระเอชิ วาดภาพมงคลด้านหลังไม้ฮาโกอิตะตามธีมต่างๆ
ช่างเมนโซชิ ดีไซน์หน้าของบุคคลและร่างจนเสร็จสมบูรณ์
สุดท้ายยกหน้าที่ให้กับ “ช่างโอชิเอชิ” เป็นผู้ห่อผ้าตามชิ้นส่วนต่างๆ เมื่อปะติดชิ้นส่วนจนครบทั้งหมดก็ถือเป็นอันเสร็จจ้า...
ผลิตภัณฑ์สุดเจ๋งที่เหมาะกับการซื้อเป็นของขวัญและวัตถุมงคล!
แน่นอนว่าเป็นผลิตภัณฑ์อเนกประสงค์ที่สามารถนำไปใช้ในวัตถุประสงค์ต่างๆได้มากมายไม่ว่าจะเป็นสิ่งของประดับตกแต่ง, ของขวัญฉลองคลอดลูก หรือวัตถุมงคลตกแต่งห้อง
โดยเราสามารถหาซื้อได้ตามร้านจำหน่ายตุ๊กตาภายในจ.ไซตามะและ “Hidehana (ฮิเดะฮานะ)” ร้านจำหน่ายผลิตภัณฑ์โอชิเอะฮาโกอิตะโดยเฉพาะ
5. ตุ๊กตาอิวาสึกิ
ตุ๊กตาที่ผลิตขึ้นในเขตอิวาสึกิ เมืองไซตามะแบ่งออกเป็น 2 ประเภทด้วยกันคือ เอโดะคิเมโคมินิงเงียว และ อิโชจาคุนิงเงียว ตุ๊กตาที่ผลิตโดยการอัดผงไม้ชนิดหนึ่งที่ชื่อว่า “คิริ” นั้นแตกหักยาก ทำให้เราสามารถเก็บรักษาเอาไว้ได้นานในสภาพสวยงาม
ต่อไปเราจะมาแนะนำกระบวนการผลิตและเสน่ห์ของตุ๊กตากันค่ะ ^^
※ รูปภาพทั้งหมดได้รับการเอื้อเฟื้อจากสมาคมตุ๊กตาอิวาสึกิ
เอโดะคิเมโคมินิงเงียว
“เอโดะคิเมโคมินิงเงียว” คือ ตุ๊กตาบุผ้าลงบนตัวตุ๊กตาซึ่งได้รับการแกะสลักเป็นรูปร่างสวยงาม โดยเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า “คิเมโคมินิงเงียว” ซึ่งผลิตโดยการอัดผงไม้คิริเป็นรูปร่างเหมือนกับต้นแบบตุ๊กตาดินเหนียว หลังจากนั้นก็นำไปอัดแห้ง จัดแต่งผิวไม้ให้สวยงามด้วยอุปกรณ์แกะสลัก และทาแป้งขาว ต่อไปเป็นขั้นตอนการตกแต่งลวดลายบนผิวไม้ด้วยอุปกรณ์แกะสลักเพื่อบุผ้า
เมื่อบุผ้าลงบนลวดลายให้เรียบร้อยก็ถือเป็นอันเสร็จ!
อิโชจาคุนิงเงียว
“อิโชจาคุนิงเงียว” คือ ตุ๊กตาสวมเสื้อผ้าสวยงามซึ่งผลิตโดยการแปะกระดาษญี่ปุ่นลงบนมัดกระสอบอัดแข็ง ติดมือ-เท้า สร้างฐาน และใส่เสื้อผ้าให้เรียบร้อย
โดยเสื้อผ้าจะใช้เป็นผ้าทอสวยงาม เช่น ผ้าทอนิชิจินโอริของเกียวโต เป็นต้น
หลังจากช่างฝีมือสวมชุดกิโมโนอันแสนละเอียดประณีตให้กับตุ๊กตาก็ถือเป็นอันเสร็จ!
บริเวณ Iwatsuki Station โดยเฉพาะถนนสายหลักตรงประตูฝั่งตะวันออกเป็นแหล่งรวมร้านจำหน่ายตุ๊กตามากมายกว่า 20 ร้าน สำหรับใครที่สนใจก็แวะไปชมกันได้เนอะ
บทส่งท้าย
ศิลปหัตถกรรมดั้งเดิมส่วนใหญ่ที่หยิบยกมาพูดถึงกันในบทความนี้มีจัดแสดงอยู่ใน Saitama Craft Center (ศูนย์ศิลปหัตถกรรมไซตามะ) ในเมืองโอกาวะ ตำบลฮิกิ จ.ไซตามะ โดยมีการแสดงสาธิตโดยช่างฝีมือในช่วงเวลาไม่แน่นอนและมีจำหน่ายผลงานศิลปหัตถกรรมดั้งเดิมด้วย
ถ้าเกิดใครมีศิลปหัตถกรรมชิ้นไหนที่สนใจก็ต้องแวะมาชมกันที่ศูนย์ศิลปหัตถกรรมไซตามะให้ได้ค่ะ
และสำหรับใครที่อยากรู้จักกับสถานที่ท่องเที่ยวอื่นๆ ของไซตามะ สามารถอ่านเพิ่มเติมได้จาก "รวมบทความพิเศษ จังหวัดไซตามะ" กันได้เลย
※ นอกจากสถานที่ที่ได้แนะนำกันไปในครั้งนี้ก็ยังมีแหล่งจัดกิจกรรมแห่งอื่นๆอีก
บัญชีส่งเสริมการขายของ MATCHA สำหรับการโฆษณาองค์กรและรัฐบาลท้องถิ่น เรามุ่งมั่นที่จะให้ข้อมูลที่เป็นประโยชน์แก่ผู้อ่านของเราอย่างสนุกสนาน
นอกจากนี้ บทความอาจมีลิงก์โฆษณา โปรดพิจารณาอย่างรอบคอบก่อนตัดสินใจซื้อหรือจอง
บทความพิเศษ
More
