สารานุกรมคำญี่ปุ่น「โทโรนากาชิ (ลอยโคม)」

โทโร คืออะไรกันนะ?

โทโร คือ อุปกรณ์ให้แสงสว่างภายนอกอาคารหรือกลางแจ้ง ที่ใช้กันในญี่ปุ่นมาตั้งแต่อดีต คันจิตัว「灯」จากคำว่า 燈籠 (โทโร) หมายถึง แสงสว่าง / โคมไฟ ส่วนคันจิตัว「籠」หมายถึง ตะกร้า

ชาวญี่ปุ่นหุ้มกรอบที่ทำมาจากไม้ไผ่, ไม้, หิน หรือโลหะด้วยกระดาษหรือผ้าและสร้างขึ้นมาเป็นโคมเพื่อไม่ให้ลมพัดแสงไฟจากเทียนข้างในจนดับ แสงไฟชวนฝันที่เปล่งประกายสลัวออกมาจากข้างในเป็นอะไรที่สวยงามน่าประทับใจจริงๆค่ะ เราจะเรียกโคมรูปร่างสูงยาวเหมือนกับโคมไฟทางเดินที่พบเห็นได้บ่อยๆตามศาลเจ้าหรือวัดว่า “โทโร” ส่วนโทโรที่ใช้ในโทโรนากาชิ (ลอยโคม) นั้นจะมีขนาดเล็กเพื่อให้สามารถลอยน้ำได้ จึงกลายเป็นโคมลอยเรียบหรูแต่ดูดีแบบนี้นั่นเอง นอกจากนี้ ส่วนใหญ่ตรงผ้าหรือกระดาษหุ้มก็สามารถ เขียนข้อความหรือวาดภาพ ลงไปได้ด้วย

แล้วโทโรนากาชิทำเพื่ออะไรล่ะ?

ความเชื่อเรื่องพิธีบูชาวิญญาณบรรพบุรุษของตนเองนั้นฝังรากลึกอยู่ในวิถีชีวิตของคนญี่ปุ่นมาตั้งแต่อดีต

โดยเฉพาะช่วงกลางเดือนสิงหาคม (บางท้องถิ่นจะเป็นช่วงกลางเดือนกรกฎาคม) จะเป็นช่วงที่เรียกว่า โอบ้ง ซึ่งเกิดจากการผสมผสานระหว่างความเชื่อเรื่องวิญญาณบรรพบุรุษและศาสนาพุทธ ในช่วงนี้แต่ละครอบครัวจะเตรียมของเซ่นไหว้ดวงวิญญาณของบรรพบุรุษและเดินทางไปไหว้หลุมศพของบรรพบุรุษ

ส่วนช่วงปลายโอบ้งจะมีพิธีจุดไฟส่งดวงวิญญาณบรรพบุรุษกลับที่เรียกว่า「โอคุริบิ」โทโรนากาชิเป็นประเภทหนึ่งของพิธีโอคุริบินี่แหละ ชาวญี่ปุ่นจะตั้งจิตอธิษฐานเพื่อขอบคุณเหล่าบรรพบุรุษที่ช่วยปกป้องคุ้มครองครอบครัวเสมอมาและลอยโคมไปตามแม่น้ำหรือทะเลพร้อมกับของเซ่นไหว้ โดยธรรมเนียมนี้ได้สืบทอดต่อกันมาตั้งแต่อดีต

บางท้องถิ่นก็เรียกพิธีนี้ว่า “โชโรนากาชิ” ซึ่งมีความหมายเหมือนกัน

เนื่องจากเป็นพิธีส่งคำขอบคุณไปยังผู้ที่เสียชีวิตไปแล้ว บ่อยครั้งจึงมักจะจัดพิธีโทโรนากาชิขึ้นในฐานะที่เป็นงานรำลึกถึงผู้ที่เสียชีวิตไปแล้วและเพื่อขอพรให้เกิดสันติภาพ ไม่ใช่เพียงตามความหมายดั้งเดิมที่ว่า “บูชาบรรพบุรุษ” เท่านั้น

นอกจากนี้ ในสมัยก่อนโคมจะถูกนำไปลอยตามแม่น้ำหรือทะเลและปล่อยทิ้งไว้อย่างนั้นเลย แต่ในปัจจุบันมีการเก็บรวบรวมโคมไฟที่ลอยบนผิวน้ำหลังจากนั้นสักพักเพื่อเป็นการคำนึงถึงสิ่งแวดล้อม โดยมักจะมีคนคอยเก็บโคมไฟที่ลอยมาจากต้นน้ำตามปลายน้ำ

ลองไปชมโทโรนากาชิกันดีกว่า!

ในญี่ปุ่นมีการจัดโทโรนากาชิขึ้นทั่วประเทศ เดี๋ยวเรามาแนะนำแหล่งท่องเที่ยวที่จัดงานโทโรนากาชิขึ้นชื่อกันดีกว่าค่ะ

ก่อนอื่นเลยก็คือ โทโรนากาชิที่จัดขึ้นที่ สะพานโทเก็ทสึเคียว ในอาราชิยามะ จ.เกียวโต นั่นเอง ที่นี่ตั้งอยู่ใกล้กับ Hankyu Arashiyama Line หรือ Keifuku Electric Railroad「Arashiyama Station」โดยสามารถเดินจากสถานีมาถึงได้ภายใน 5 นาทีเท่านั้น

พิธีโทโรนากาชิของอาราชิยามะที่จัดขึ้นในวันที่ 16 สิงหาคมของทุกปีนั้นเริ่มขึ้นเมื่อปี 1949 เพื่อบวงสรวงดวงวิญญาณผู้เสียชีวิตในสงคราม และยังมีการจัด「โกะซัน โนะ โอคุริบิ」 หนึ่งในงานอีเว้นท์ที่พลาดไม่ได้ประจำฤดูร้อนของเกียวโตในวันเดียวกันอีกด้วย เราสามารถชมการจุดไฟส่งดวงวิญญาณที่ลุกโชนบนภูเขาได้จากลานจัดงานโทโรนากาชิเลยล่ะค่ะ ภาพบรรยากาศของภูเขาอันเจิดจ้าไปด้วยแสงไฟรูปคันจิตัว「大」และโคมไฟที่ลอยละล่องผ่านเสาโทริอิไปนั้นช่างตื้นตันและน่าประทับใจมากค่ะ การได้เข้าร่วมงานโอบ้งของญี่ปุ่นนับเป็นประสบการณ์อันล้ำค่าหนึ่งในชีวิตจริงๆ

เนื่องจากเราสามารถซื้อโคมไฟได้ที่งานในวันที่จัดงานเลย ยังไงก็ลองมาร่วมลอยโคมด้วยกันนะคะ ^^

และที่อยากแนะนำอีกหนึ่งแห่งก็คือ งานโทโรนากาชิที่จัดขึ้นในจ.ฮิโรชิม่า นั่นเอง ที่นี่ตั้งอยู่ใกล้กับ Hiroshima Electric Railway「Genbaku Dome-mae Station」โดยเป็นงานอีเว้นท์ที่จัดขึ้นเพื่อไว้อาลัยให้กับผู้เสียสละจากเหตุการณ์ระเบิดปรมาณูและอธิษฐานให้เกิดสันติภาพนิรันดร์ขึ้นในโลกในคืนวันพิธีรำลึกสันติภาพที่จัดขึ้นในวันที่ 6 สิงหาคม (วันที่เกิดเหตุการณ์ทิ้งระเบิดปรมาณู)

โคมลอยของที่นี่ทำขึ้นโดยใช้กระดาษสี ผู้คนจากทั่วโลกจะเขียนข้อความลงบนกระดาษสี ร่วมตั้งจิตอธิษฐานให้เกิดสันติภาพ รำลึกถึงผู้เสียชีวิต และปล่อยโคมลอย ที่นี่เราก็สามารถหาซื้อโคมลอยได้จากหน้างานเช่นกัน ยังไงเพื่อนๆก็แวะมาร่วมงานให้ได้นะคะ ^^ เราจะได้ตระหนักถึงความสำคัญของสันติภาพและคุณค่าของชีวิตจากความยิ่งใหญ่ของโดมพิพิธภัณฑ์ระเบิดปรมาณูที่ประดับไฟไลท์อัพตรงฝั่งตรงข้ามและความงดงามของแสงไฟจากโคมลอยที่ลอยละล่องไปตามแม่น้ำ บอกเลยว่าเป็นประสบการณ์ที่ลืมไม่ลงจริงๆค่ะ

บทส่งท้าย

โทโรนากาชิไม่ได้มีดีแค่เรื่องความงดงามชวนฝันเท่านั้น แต่ยังทำให้ตระหนักถึงความสำคัญของสันติภาพและจิตใจขอบคุณต่อบรรพบุรุษของญี่ปุ่นอีกด้วย นอกจากเกียวโตและฮิโรชิม่าที่เราได้แนะนำกันไปในครั้งนี้ก็ยังมีงานโทโรนากาชิที่อื่นอีกมากมายเลยล่ะค่ะ ยังไงก็ลองไปชมงานเพื่อสัมผัสกับหน้าร้อนของญี่ปุ่นในบรรยากาศที่แตกต่างกันดูนะคะ ^^

บทความแนะนำ!!
ลองเข้าไปดู「โดมปรมาณูฮิโรชิม่า」ข้างในที่ถูกปิดตายกันเถอะ
ยังไม่สายเกินไปใช่ไหมที่จะถามถึงความแตกต่างของ “โคม” “ตะเกียง” “โคมไฟ”
【ฤดูร้อน】4 วันที่คนผู้นั้นกลับมายังโลกนี้ เทศกาล “โอบ้ง” ของชาวญี่ปุ่นคืออะไร
All pictures from PIXTA