สารานุกรมคำญี่ปุ่น「ยุคเมจิ」

「ยุคเมจิ (เมจิจิได)」เป็นแบ่งช่วงยุคสมัยของญี่ปุ่น ซึ่งยุคเมจิหมายถึงช่วงที่เริ่มก่อตั้งรัฐบาลสมัยเมจิในปี 1868 จนถึงปี 1912 ที่จักรพรรดิ์มุทสึฮิโตะสวรรคต รวมเป็นเวลาทั้งสิ้น 44 ปี หลังจากที่จักรพรรดิ์มุทสึฮิโตะสวรรคตไป ผู้คนต่างพากันเรียกว่า เมจิเทนโน (จักรพรรดิ์เมจิ)

เมื่อสิ้นยุคสมัยซามุไรนักรบที่มีมายาวนาน ก็ได้มีการพัฒนาปรับปรุงประเทศ และปฏิรูปเป็นระบอบการปกครองแบบจักรพรรดิ์ รวมทั้งเปลี่ยนชื่อเมืองหลวงจาก 「เอโดะ」เป็น「โตเกียว」สำหรับ 「ยุคเมจิ」ของคนญี่ปุ่น มักจะนึกถึงยุคสมัยเริ่มซึมซับเอาวัฒนธรรมฝั่งตะวันตกเข้ามา

ถ้าเปลี่ยนเป็นทรงผมซังกิริอะตามะ แปลว่าคุณเริ่มเปิดรับวัฒนธรรมตะวันตก

(If you knock on a zangiri-head, you hear the sounds of bunmei kaika. (modernization))

นี่เป็นเพลงที่ฮิตในช่วงแรกของยุคเมจิแรก ๆ ที่เริ่มติดต่อคบค้าสมาคมกับชาวต่างชาติหลากหลายประเทศ 「ซังกิริอะตามะ」คือ ทรงผมที่ตัด ชมมาเกะ (มวยหางม้า)(※)ออก ซึ่งคนที่ตัดออก นับว่าเป็นชายหนุ่มยุคใหม่ จึงมีการสนับสนุนให้ตัดชมมาเกะออก

จากLast samurai tourより

※ชมมาเกะ……ทรงผมของผู้ชายแบบหนึ่งในช่วงก่อนยุคเมจิ ทรงผมที่โกนผมตั้งแต่ขอบหนังศีรษะไปจนถึงกลางหัว จากนั้นรวบผมที่เหลือเป็นมวยหางม้าให้ทิ้งตัวมาทางด้านหน้า

จากผู้ริเริ่มการกินขนมปังที่ญี่ปุ่น！ซื้อ 「ขนมปังไส้ถั่วแดง」ที่ร้านกินซ่าคิมุระ(ที่มา)

「บุงเมไคกะ (การเปิดรับอารยธรรมใหม่)」หมายถึง อารยธรรมตะวันตกที่เริ่มเข้ามามีบทบาทในช่วงเริ่มต้นของยุคเมจิ ทำให้มีระบบและขนบธรรมเนียมต่าง ๆ เปลี่ยนไปค่อนข้างมาก ถ้าพูดถึงบุงเคไคกะกับคนญี่ปุ่น ส่วนมากจะนึกถึงเสื้อผ้าแบบสากล, รองเท้า, หมวกผ้าไหม, ธรรมเนียมการรับประทานเนื้อสัตว์หรือขนมปัง, รถม้า เป็นต้น ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของหนุ่มสาวที่ใส่เสื้อผ้าแบบสากลแล้วเต้นรำในเรือนรับรองแขกต่างชาติที่ชื่อว่า 「โรคุเมคัง」แต่ในทางกลับกัน เสื้อผ้าสากลยังมีราคาแพงเกินไปสำหรับชาวบ้านทั่วไปจึงมักจะใส่กิโมโนกัน

การผสมผสานระหว่างประเทศตะวันตกกับญี่ปุ่น

จากแหล่งกำเนิดงานทอผ้าญี่ปุ่น！ไป「โทมิโอกะเซชิโจ」ที่จังหวัดกุมมะ(ที่มา)

ยุคเมจิเริ่มเปลี่ยนเป็นลัทธิทุนนิยม ทำให้มีการปฏิวัติอุตสาหกรรม 「โทมิโอกะเซชิโจ」(โรงงานทอผ้าโทมิโอกะ)ที่เพิ่งได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกเมื่อปีที่แล้ว เป็นโรงงานทอผ้าที่รัฐบาลเมจิสร้างขึ้นมาในปี 1872 เพื่อยกระดับความร่วมสมัยในยุคนั้น

แหล่งกำเนิดงานทอผ้าญี่ปุ่น！ไป「โทมิโอกะเซชิโจ」ที่จังหวัดกุมมะ(ที่มา)

ที่โรงงานทอผ้าขนาดใหญ่ของโลกที่สร้างขึ้นมาโดยมีการผสมผสานกันระหว่างเทคนิคของตะวันตกและญี่ปุ่น มีทั้งเทคนิคการสร้างตึกอิฐแบบตะวันตก และเทคนิคการสร้างโครงตึกด้วยไม้ของญี่ปุ่น ปัจจุบันที่นี่ก็ยังได้รับการรักษาไว้ให้คงสภาพเช่นเดิม สามารถเข้าไปเดินเรียนรู้และรับชมข้อมูลต่าง ๆ ด้านในได้

เพื่อน ๆ ที่สนใจยุคเมจิที่เพิ่งมีการพัฒนาให้ทันสมัยในยุคนั้น เราแนะนำให้ลองไปเยี่ยมชม「เมจิมุระ」ที่เมืองอินุยามะ จังหวัดไอจิ ที่นี่เป็นเหมือนสวนให้เพื่อน ๆ ได้เดินดูสิ่งก่อสร้างทางประวัติศาสตร์ในยุคนั้น ด้านในยังมีรถจักรไอน้ำหรือแทรม รถไฟที่วิ่งบนรางบนท้องถนน รถบัสย้อนยุคให้ลองนั่งดู เพื่อเดินทางไปรอบ ๆ สถานที่เพื่อรับรู้และสัมผัสกับบรรยากาศในยุคสมัยนั้น