ไขข้อข้องใจ!! ที่ไหนบ้างที่「ต้องถอดรองเท้า」「ไม่ต้องถอดรองเท้า」

บางประเทศจะสวมใส่รองเท้าในห้อง ทำให้นักท่องเที่ยวต่างชาติที่มาเที่ยวประเทศญี่ปุ่นตกใจไม่น้อยเลยกับวัฒนธรรมการถอดรองเท้าเมื่อไปเที่ยวที่บ้านของคนญี่ปุ่น

บทความในวันนี้ขอเฉลยเหตุผลว่า「ทำไมคนญี่ปุ่นถึงไม่ใส่รองเท้าเดินในบ้าน」「ความแตกต่างของกรณีที่ต้องถอดรองเท้าและไม่ต้องถอด・วิธีการตัดสินว่าจะต้องทำอย่างไร」กันค่ะ

ทำไมถึงต้องถอดรองเท้าล่ะ？

ประเทศที่มีอุณหภูมิและความชื้นสูง「ประทเทศญี่ปุ่น」เมื่อเดินเข้าบ้านทั้งๆที่ยังสวมรองเท้าอยู่จะทำให้ห้องสกปรก ส่งผลให้เกิดปัญหาด้านสุขอนามัย ดังนั้นที่ประเทศญี่ปุ่นจึงเกิดธรรมเนียมปฏิบัติที่จะต้องถอดรองเท้าที่บริเวณทางเข้าบ้านเพื่อเป็นการรักษาความสะอาดภายในห้อง และนั่งบนเสื่อทาทามิหรือพื้น, ปูฟูกบนพื้นลงไปเลยค่ะ

บทความในวันนี้จะขอแนะนำวิธีการจำแนกว่าสถานที่แบบใดที่เราจำเป็นต้องถอดรองเท้า รวมทั้งสถานการณ์ที่คนญี่ปุ่นจะต้องถอดรองเท้าในระหว่างการใช้ชีวิตจริงกันให้เพื่อนๆนักท่องเที่ยวต่างชาติรับทราบกันนะคะ

วิธีการจำแนกสถานที่ที่ต้องถอดรองเท้า

ท่องไว้ให้ขึ้นใจกันเลยค่ะว่า「เข้าห้องต้องถอดรองเท้า」บริเวณที่เราต้องถอดรองเท้านั้นดูได้ง่ายๆตั้งแต่ตรงบริเวณทางเข้าหรือที่เรียกว่าเก็งคังค่ะ ถ้ามีลักษณะเป็นขั้นๆต้องก้าวขึ้นไปต้องถอดรองเท้านะคะ และถ้ามีรองเท้าสำหรับใส่ในบ้านอย่างเช่น สลิปเปอร์ ก็หมายความว่าที่นั่นต้องถอดรองเท้าเช่นกันค่ะ

หลังจากที่ถอดรองเท้าของเราออกแล้วก็ควรจะวางเรียงไว้ที่ฝั่งใดฝั่งหนึ่งของบริเวณที่เตี้ยกว่าขั้นๆตรงทางเข้าหรือถ้ามีคุทสึบาโกะ (คุทสึบาโกะ : เครื่องเรือนภายในบ้านสำหรับเก็บรองเท้า) หรือล็อคเกอร์ก็ให้เก็บเข้าไปให้สวยงามเพื่อที่จะได้ไม่เกะกะคนอื่นๆที่อาจจะมาที่สถานที่นั้นต่อจากเราด้วยนะคะ

สถานการณ์ที่ต้องถอดรองเท้า

บ้านทั่วๆไป

ถอดรองเท้าที่บริเวณเก็งคัง บ้านเดี่ยวส่วนใหญ่จะมีเก็งคังสูงประมาณ 10～30cm. ถ้าเป็นที่พักที่หลายๆครอบครัวอาศัยร่วมกัน เช่น อพารท์เมนท์, เเมนชั่น จะมีเก็งคังที่ไม่ค่อยสูงเท่าไรหรือไม่มีเก็งคังแต่ใช้สีเป็นการแบ่งพื้นที่ที่ใส่รองเท้าได้และต้องถอดรองเท้าออกเเทนค่ะ ถ้าดูแล้วยังไม่ค่อยมั่นใจว่าจะใส่หรือจะถอดรองเท้าดีก็ควรถามเจ้าของบ้านเพื่อความชัวร์นะคะ

และแม้ว่าจะมีรองเท้าสลิปเปอร์วางเตรียมไว้ให้แต่ก็ควรถอดรองเท้าสลิปเปอร์ออกที่บริเวณประตูทางเข้าห้องที่ปูเสื่อทาทามิไว้ก่อนที่จะเข้าห้องไปตามมารยาทนะคะ

โต๊ะแบบนั่งพื้นในร้านอาหาร

สำหรับร้านอาหารที่ตกแต่งที่นั่งสไตล์ญี่ปุ่น นั่นคือ จะไม่มีโต๊ะกับเก้าอี้ให้ลูกค้านั่ง แต่จะเป็นการนั่งลงไปบนพื้นเรียกว่า「ซะชิคิ (ซะชิคิ：เก้าอี้สไตล์ญี่ปุ่นนอกเหนือจากที่นั่งบนโต๊ะ เป็นการนั่งลงไปบนพื้นโดยตรง)」หรือ「โฮริโกะทะทสึ(โฮริโกะทะทสี：เป็นเครื่องเรือนชนิดหนึ่งของญี่ปุ่นที่เป็นโต๊ะตัวเตี้ยๆวางคร่อมไว้บนพื้นที่เจาะรูลงไปเพื่อให้เอาขาสอดลงไป)」นั้นจะต้องถอดรองเท้าที่บริเวณทางเข้าร้านค่ะ

ซะชิคินั้นยังเป็นสามารถพบเห็นได้ในร้านอาหารญี่ปุ่น, ร้านกินดื่มสไตล์ญี่ปุ่นที่เรียกว่าอิซากายะ, ร้านอาหารชุดแบบสมัยก่อนค่ะ

ร้านเหล่านี้มักจะมีการยกระดับพื้นขึ้นมาตรงทางเข้าร้านเช่นเดียวกับบ้านของคนญี่ปุ่นเพื่อเป็นสัญลักษณ์ให้เข้าใจง่ายว่าต้องถอดรองเท้าก่อนเข้าไปค่ะ แต่สำหรับร้านอาหารที่มีโต๊ะนั่งธรรมดานั้นไม่ต้องถอดรองเท้านะคะ

นอกเหนือจากที่กล่าวมานี้

สำหรับอาคารสถานที่สาธารณะหรือร้านค้าใหญ่นั้นไม่จำเป็นต้องถอดรองเท้าภายในห้องก็จริง แต่สำหรับสถานที่พิเศษๆที่จะกล่าวถึงต่อไปนี้นั้นเป็นข้อยกเว้นว่าต้องถอดรองเท้านะคะ ลองสังเกตุดูให้ดีๆแต่ละที่ก็จะมีทางเข้าแบบที่มีการยกระดับพื้นขึ้นมาให้เราเข้าใจได้ง่ายๆเช่นกันนะค่ะ
อาคารภายในศาลเจ้าหรือวัด

การเข้าไปในอาคารที่อยู่ในศาลเจ้าหรือวัดนั้นโดยปกติเเล้วจะไม่อนุญาตให้สวมใส่รองเท้าเดินเข้าไปนะคะ ก่อนเข้าไปในอาคารอย่าลืมถอดรองเท้ากันนะคะ

ร้านค้าเก่าแก่
ร้านค้าที่เปิดกิจการมาตั้งแต่อดีต เช่น ร้านจำหน่ายกิโมโนนั้นจะต้องถอดรองเท้าที่บริเวณทางเข้าร้านก่อนที่จะเข้าไปชมสินค้ากันนะคะ

ภายในห้องชา

มารยาทก่อนที่จะเข้าห้องชาที่เตรียมไว้สำหรับการทำสะโดวหรือฉะโดว(ซะโดว, ฉะโดว：ขนบธรรมเนียมโบราณของญี่ปุ่นที่สืบทอดกันมา เป็นการชงชาด้วยการต้มน้ำร้อน) คือ หากผู้ที่จะเข้าไปสวมชุดกิโมโนจะต้องสวมถุงเท้าสีขาว ถ้าเป็นชุดธรรมดาการที่เราเข้าห้องไปด้วยเท้าเปล่าให้เห็นนิ้วเท้านั้นเป็นการเสียมารยาทนะคะ ดังนั้นควรสวมถุงเท้าก่อนเข้าห้องสะโดวหรือฉะโดวนะคะ

ออนเซ็นหรือเซ็นโท

ออนเซ็นหรือเซ็นโท (ที่อาบน้ำรวม) นั้นเป็นสถานที่สำหรับชำระล้างร่างกายให้สะอาด จะไม่อนุญาตให้สวมรองเท้าเข้าไปนะคะ ฉะนั้นเราต้องถอดรองเท้าตรงทางเข้านะคะ

ทั้งหมดนี้คือสถานที่ที่ชาวญี่ปุ่นจะถอดรองเท้ากันค่ะ ในบางประเทศอาจยอมหยวนๆให้กับลูกค้าที่สวมรองเท้าเข้าไปในห้องทั้งๆที่ต้องถอดรองเท้า แต่ที่ประเทศญี่ปุ่นแม้จะเป็นลูกค้าก็ต้องถอดรองเท้าเข้าไปในสถานที่ที่จะต้องถอดรองเท้านะคะ

การค้นพบความแตกต่างทางวัฒนธรรมก็เป็นความสนุกอย่างหนึ่งของการท่องเที่ยวนะคะ เพื่อให้ไม่รู้สึกอึดอัดในช่วงเวลาที่เราอยู่ที่ประเทศญี่ปุ่นความเตรียมรองเท้าที่สวมใส่และถอดได้ง่ายไปพร้อมๆกับการเตรียมใจที่จะต้องถอดใส่ๆรองเท้ากันนะคะ

Photos by Pixta