คำทักทายภาษาญี่ปุ่น โอฮาโย ซาโยนาระ เซมากุเตะ?

คำทักทายในภาษาญี่ปุ่น

โอฮาโย
คนนิจิวะ
คมบังวะ
ทาไดมะ
อิรัชไชมาเซ

ไหนใครเคยได้ยินคำพวกนี้บ้าง รู้กันไหมเอ่ยว่าแปลว่าอะไรบ้าง? แล้วที่เราเอามาพูดเล่นกันว่า "เซมากุเตะ" นี่ในภาษาญี่ปุ่นมีจริงๆ รึเปล่า?

หลายคนน่าจะเคยได้ยินมาว่าการทักทายในภาษาญี่ปุ่นมีการแบ่งช่วงเวลาด้วย ที่จริงภาษาไทยเราก็มีคำทักทายที่แบ่งช่วงเวลาเช้า เย็น และค่ำ แต่เราก็มักจะใช้คำว่า "สวัสดี" กันเป็นหลัก แต่ที่ญี่ปุ่นส่วนใหญ่เค้าใช้คำทักทายกันตามเวลาจริงๆ นะ แถมยังมีคำพูดเฉพาะเวลาจะออกจากบ้าน หรือเวลากลับถึงบ้านแล้วอีกต่างหาก มาดูกันดีกว่าว่ามีอะไรบ้าง

คำทักทายตามช่วงเวลา

ตามปกติที่ญี่ปุ่นจะมีคำทักทายแบ่งใช้ตามช่วงเวลาต่างๆ ของวัน พื้นฐานสุดมี 3 แบบคือ

สวัสดีตอนเช้า

おはようございます / โอฮาโยโกไซมัส

ใช้ได้ตั้งแต่ช่วงเช้าจนถึงสายๆ ก่อนเที่ยง
ถ้าพูดกับเพื่อนหรือคนที่สนิทกันก็จะพูดสั้นๆ ว่า おはよう / โอฮาโย

สวัสดีตอนกลางวัน

こんにちは / คนนิจิวะ

ใช้ได้ตั้งแต่ช่วงเกือบเที่ยงถึงบ่ายๆ เย็นๆ

สวัสดีตอนเย็น

こんばんは / คมบังวะ

ใช้ได้ตั้งแต่ช่วงเย็นถึงกลางคืน

อันที่จริงก็ไม่ได้มีกฏตายตัวแน่นอนว่าแต่ละคำจะใช้ได้ระหว่างกี่โมงถึงกี่โมงขนาดนั้น เรียกว่าเอาตามความรู้สึกของคนพูดเสียมากกว่า แต่ไม่ใช่ว่าตอนนี้ 6 โมงเย็นแล้วพูดว่า "โอฮาโย" นะ

บางทีเวลาเราไปเจอหน้าเพื่อนที่โรงเรียนหรือคนที่บริษัทเป็นครั้งแรกของวันนั้น ถึงตอนนั้นจะเที่ยงแล้วแต่ยังพูดว่า "โอฮาโย" ก็มี เพราะถือว่าเพิ่งเจอหน้ากัน

คำลา

ถ้าถามถึงคำพูดเวลาจะลากัน หลายคนต้องนึกถึงคำว่า さようなら / ซาโยนาระ แน่ๆ เลย แต่เอาเข้าจริงคนญี่ปุ่นกลับพูดคำนี้กันน้อยมากเลยนะ เพราะคำนี้จะให้ความรู้สึกเหมือนการจากลาที่ยาวนาน การจากลาแบบอาจจะไม่ได้เจอกันอีก หรือไม่ก็เป็นการพูดลาที่ค่อนข้างจะเป็นทางการ ใช้กับคนที่ไม่ได้รู้จักมักคุ้นมากนัก

ทีนี้มาดูกันว่าแล้วคนญี่ปุ่นเค้าพูดลากันยังไง

เจอกัน

じゃあね / จ้าเน้
また(ね) / มาตะ(เน้)

อันนี้ใช้กับเพื่อนหรือคนที่สนิท ความหมายก็ประมาณ บาย, ไว้เจอกัน บางครั้งเราก็จะเพิ่มคำบอกวันเวลาเข้าไปด้วย เช่น またあした / มาตะอาชิตะ คำว่าอาชิตะแปลว่าพรุ่งนี้ ประโยคนี้เลยแปลว่า เจอกันพรุ่งนี้นะ

ขอบคุณที่ทำงานจนเหน็ดเหนื่อย

お疲れ様です / โอสึกาเรซามาเดส

ประโยคนี้ถือเป็นประโยคเฉพาะตัวของญี่ปุ่น แปลเป็นไทยแล้วอาจจะรู้สึกแปลกๆ ความหมายก็ประมาณว่า ทำงานมาเหนื่อยเลยนะ มักจะได้ยินตามมหาวิทยาลัยและที่ทำงานเป็นส่วนมาก ใช้ได้ในหลายกรณีเช่น เดินสวนกับเพื่อน-อาจารย์ในมหาวิทยาลัย หรือคนในบริษัทก็พูดได้ ส่วนตัวรู้สึกว่าเป็นคำที่มีประโยชน์มากเหมือนเป็นคำทักทายแก้เขิน ไม่งั้นเดินสวนกันก็ไม่รู้จะพูดหรือทักอะไรดี เอาไว้ใช้เวลาจะลากันก็ได้

ขอตัวกลับก่อนนะ

お先に失礼します / โอซากินิ ชิตสึเรชิมัส

คำนี้เอาไว้ใช้เวลาเราจะกลับก่อน แต่ยังมีคนอื่นทำงานอยู่ เราก็บอกไปว่า ขอเสียมารยาทกลับก่อนนะ พอเราพูดไปคนอื่นก็จะตอบกลับมาว่า お疲れ様です / โอสึกาเรซามาเดส

ราตรีสวัสดิ์

おやすみなさい / โอยาซุมินาไซ

ประโยคนี้เอาเข้าจริงก็มีโอกาสใช้น้อยมาก เพราะมักใช้กันในเวลาที่กำลังจะเข้านอนแล้วจริงๆ คือพอพูดโอยาซุมินาไซแล้วก็คือเตรียมกระโดดขึ้นเตียงเพื่อนอนเลย ถ้าพูดกับเพื่อนหรือคนที่สนิทกันก็จะพูดสั้นๆ ว่า おやすみ / โอยาซุมิ

ออกจากบ้าน - กลับมาบ้าน

เวลาจะออกจากบ้านหรือกลับถึงบ้านจะมีประโยคพูดตอบรับกันเป็นเซ็ตระหว่างคนที่จะออกจากบ้านและคนที่ยังอยู่ที่บ้าน

ออกจากบ้าน

行ってきます / อิตเตะคิมัส
行ってらっしゃい / อิตเตะรัชไช

คนที่จะออกจากบ้านจะพูดว่า 行ってきます / อิตเตะคิมัส
คนที่ยังอยู่ที่บ้านจะพูดตอบว่า 行ってらっしゃい / อิตเตะรัชไช
เป็นการพูดตอบรับกัน เหมือนคนนึงพูดว่า "ไปแล้วนะ" อีกคนก็ตอบรับว่า "ไปดีๆ นะ"

กลับมาบ้าน

ただいま / ทาไดมะ
おかえり(なさい) / โอคาเอริ(นาไซ)

คนที่กลับมาบ้านจะพูดว่า ただいま / ทาไดมะ
คนที่อยู่ที่บ้านจะพูดตอบว่า おかえり(なさい) / โอคาเอริ(นาไซ)
เป็นการพูดตอบรับกัน ความหมายเหมือน "กลับมาแล้ว" อีกคนก็ตอบรับว่า "กลับมาแล้วเหรอ, ยินดีต้อนรับกลับบ้าน"

ทั้งสองเซ็ตนี้ไม่จำกัดเฉพาะที่บ้านเท่านั้นนะ จะเอาไปใช้ที่ไหนก็ได้

ร้านค้า

ไม่ว่าจะเดินเข้าร้านไหนในญี่ปุ่น ประโยคแรกที่จะได้ยินมาก่อนเลยก็คือ อิรัชไชมาเซ แต่บางร้านเค้าก็พูดอะไรต่ออีกไม่รู้ยาวเป็นแพเลย มาดูกันว่ามีประโยคอะไรบ้างที่เค้าพูดกันบ่อยๆ

เชิญเข้ามาเลย

いらっしゃいませ / อิรัชไชมาเซ

เป็นประโยคต้อนรับสุดคลาสสิค ที่คนไทยเราเอามาเล่นเลียนเสียงกันว่าเชิญเซมาซีบ้างหละ วิธีออกเสียงจริงๆ คือ อิรัชไชมาเซ ถ้าแปลง่ายๆ ก็คงต้องแปลว่า เชิญเข้ามาเลย แต่ประโยคนี้มักใช้กับร้านค้าเท่านั้นนะ

เชิญดูได้ตามสบาย

どうぞごゆっくりご覧ください / โดโซะ โกะยุคคุริ โกะรันคุดาไซ

ประโยคนี้น่าจะเป็นประโยคที่ใช้กันมากสุดหลังจากพูดอิรัชไชมาเซแล้ว ที่ยาวเหยียดขนาดนี้เพราะเป็นประโยครูปสุภาพ เลยต้องมีการใส่คำนู้นคำนี้เพิ่มเข้ามานิดหน่อย แต่ความหมายก็คือ เชิญดูได้ตามสบายเลยนะ

ถ้าไปตามร้านเสื้อผ้าอย่างยูนิโคล่หรือร้านทั่วไปเค้าจะมีอีกประโยคคือ どうぞお手に取ってご覧ください / โดโซะ โอเทะนิทตเตะ โกะรันคุดาไซ เชิญหยิบมาดูได้นะ

ขอบคุณ

ありがとうございます / อาริกาโตโกไซมัส

ประโยคพูดขอบคุณที่พื้นฐานที่สุด ถ้าพูดกับคนในครอบครัว เพื่อน คนที่มีอายุเท่ากัน หรือคนที่มีอายุน้อยกว่าก็จะพูดสั้นๆ ว่า ありがとう / อาริกาโต แต่เพราะทางร้านจะพูดขอบคุณลูกค้าก็เลยต้องพูดเต็มๆ เป็นสำนวนแบบสุภาพ

บางครั้งถ้าเราไปร้านไหนบ่อยๆ เราอาจะได้รับการเลื่อนขั้นเป็นลูกค้าประจำ โดยพนักงานอาจพูดขอบคุณว่า 毎度ありがとうございます / ไมโดะ อาริกาโตโกไซมัส คำว่า ไมโดะ แปลว่า ทุกครั้ง หรือ บ่อยๆ พอใช้รวมกันก็กลายเป็น ขอบคุณที่มาเป็นประจำนะ ถ้าไปบ่อยแต่เค้าไม่พูดประโยคนี้ให้ซักทีก็ไม่ต้องเสียใจนะ เพราะร้านส่วนใหญ่ถึงจะไปทุกวันเค้าก็ยังพูดแค่อาริกาโตโกไซมัสก็มี

ของแถม คำแบบนี้มีด้วยเหรอ?!

มาถึงช่วงคำนี้มีด้วยเหรอ?! หลายคำหลายประโยคของภาษาญี่ปุ่นที่เราเอามาพูดเล่นกัน เอาเข้าจริงแล้วที่ญี่ปุ่นมีคำพวกนี้จริงๆ รึเปล่ามาดูกัน

คิเร - ขี้เหร่

きれい / คิเร

ด้วยเสียงใกล้เคียงกับคำว่า ขี้เหร่ ในภาษาไทยเลยถูกนำมาใช้พูดเล่นกันบ่อย คำว่า きれい / คิเร นี้มีจริงๆ เป็นคำคุณศัพท์แปลว่า สวย หรือ สะอาด เวลาเดินไปเจอของสวยๆ หรืออยากจะชมใครก็พูดว่า きれいですね / คิเรเดสเน้

เซมากุเตะ

せまくて / เซมากุเตะ

ตามที่หลายๆ คนที่เรียนภาษาญี่ปุ่นได้มาตอบไว้ตามที่ต่างๆ ว่า せまくて / เซมากุเตะ เป็นรูปหนึ่งของ せまい / เซไม คำคุณศัพท์ที่แปลว่า แคบ แต่ทำไมคำนี้ถึงมาแพร่หลายในไทยได้นะ

ถ้าเอาตามประสบการณ์ส่วนตัวเลย แต่ก่อนที่ชั้นบนของห้างโรบินสันสีลมจะมีร้านอาหารญี่ปุ่นอยู่ แค่พูดว่าโรบินสันสีลมก็น่าจะพอเข้าใจนะว่าแต่ก่อนในที่นี้นี่นานมาก ราวๆ 20 กว่าปีก่อนเลย เวลาไปถึงร้านพนักงานจะพูดว่า เซมากุเตะ อิรัชไชมาเซ เสมอ เป็นร้านแรกและร้านเดียวที่เคยได้ยินประโยคนี้ และก็คุยเล่นกับที่บ้านมาตั้งแต่ตอนนั้นว่าคำนี้พอเทียบเป็นภาษาไทยแล้วตลกดี

พอไปถามคนญี่ปุ่นว่าเคยได้ยินประโยคนี้บ้างไหม ทุกคนบอกว่าเกิดมาไม่เคยได้ยินร้านไหนพูดเลย พร้อมช่วยกันคิดว่าทำไมถึงกลายมาเป็นประโยคนี้ได้ ก็เลยเดาเอาว่าทางร้านอาจจะต้องการพูดว่า

เซมากุเตะซุมิมาเซ็น อิรัชไชมาเซ - ขอโทษที่ร้านคับแคบไปหน่อย เชิญเข้ามาเลย

นานไปคำว่าซุมิมาเซ็นที่แปลว่าขอโทษก็หายไปเหลือแค่

เซมากุเตะ อิรัชไชมาเซ - ร้านแคบหน่อยนะ เชิญเข้ามาเลย

ร้านอาหารญี่ปุ่นร้านนี้ก็ปิดไปนานแล้วเลยไปถามไม่ได้แล้วเหมือนกันว่าทำไมถึงใช้ประโยคนี้ แต่คิดว่านี่แหละน่าจะเป็นต้นกำเนิดที่ทำให้คนไทยรู้จักกับคำนี้นะ

ภาษาและวัฒนธรรม

การได้เรียนภาษาใดภาษาหนึ่ง ก็เหมือนกับเราได้เรียนรู้วัฒนธรรมของชาตินั้นๆ เหมือนกัน ถึงภาษาไทยกับภาษาญี่ปุ่นจะมีรูปแบบการเรียงลำดับของประโยคต่างกัน แต่ก็มีจุดที่เหมือนกันคือระดับของภาษา มีทั้งสำนวนภาษากันเอง สุภาพ ยกย่อง ซึ่งแสดงถึงการให้เกียรติผู้อาวุโสด้วย นี่อาจจะเป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้คนไทยรู้สึกใกล้ชิดกับวัฒนธรรมและประเพณีของญี่ปุ่นก็ได้นะ ถ้าไปเที่ยวญี่ปุ่นแล้วเจออะไรน่าสนใจก็ลองเอามาคุยกันนะ

ดูบทความเกี่ยวกับประโยคภาษาญี่ปุ่นที่เป็นประโยชน์ในสถานการณ์ต่างๆ เพิ่มเติมได้จากบทความด้านล่างนี้