เกร็ดความรู้ภาษาญี่ปุ่น "จูโกะยะ" คืนชมจันทร์วันเพ็ญเดือน 8

จูโกะยะ ธรรมเนียมประจำฤดูใบไม้ร่วงของญี่ปุ่น

เมื่ออากาศเริ่มเย็นลงเป็นสัญญาณของการสิ้นสุดฤดูร้อน เราอาจจะเริ่มได้ยินคนญี่ปุ่นพูดชื่อ "จูโกะยะ" ขึ้นมา คำนี้เขียนเป็นภาษาญี่ปุ่นได้ว่า 十五夜 แปลตรงตัวได้ว่า "คืนที่ 15" หมายถึงคืนวันเพ็ญ แต่ไม่ใช่คืนวันเพ็ญธรรมดานะ

ประเพณีเฉลิมฉลองการเก็บเกี่ยวผลิตผลในฤดูใบไม้ร่วง

ในสมัยก่อนคนญี่ปุ่นจะใช้ปฏิทินที่เรียกว่าคิวเรกิ หรือก็คือปฏิทินแบบจันทรคติซึ่งใช้การสังเกตพระจันทร์ข้างขึ้นข้างแรมเป็นหลักในการนับวัน ในช่วงวันขึ้น 15 ค่ำเดือน 8 จะอยู่ในฤดูใบไม้ร่วงซึ่งเป็นฤดูเก็บเกี่ยวผลิตผลทางการเกษตรพอดี จึงมีการจัดเทศกาลจูโกะยะขึ้นในหมู่ชาวบ้านเป็นการฉลองและขอบคุณที่ทำให้ได้ผลผลิตมาก ปัจจุบันก็ได้กลายมาเป็นประเพณีสึคิมิ (Tsukimi : 月見) แปลว่า การชมจันทร์

แต่เดือน 8 ของปฏิทินจันทรคติจะเคลื่อนจากปฏิทินระบบเกรกอเรียนที่ใช้กันในปัจจุบันอยู่ 1 - 2 เดือน เลยกำหนดให้วันเพ็ญระหว่างวันที่ 7 กันยายน - 8 ตุลาคม เป็นวันจูโกะยะในปีนั้นๆ แทน

ทำไมในคืนพระจันทร์เต็มดวงต้องถวายหญ้าซูซูกิกับดังโกะ

การชมจันทร์ในวันจูโกะยะ คนญี่ปุ่นจะจัดเตรียมขนมดังโกะปั้นก้อนกลมจำนวนมากเรียงซ้อนใส่จานพร้อมประดับต้นหญ้าซูซูกิ ทำไมต้องเป็นสองอย่างนี้ล่ะ

เหตุผลที่เล่าต่อกันมาก็มีหลากหลาย หนึ่งในนั้นคือการเอาผลิตผลที่เก็บได้มาใช้เพื่อแสดงความขอบคุณ เดิมจะมีการเอาหัวมันยามะอิโมะที่ปลูกมาทำดังโกะ (จากในรูปด้านบน ขนมดังโกะลูกบนสุดจะมีสีเหลืองๆ เพราะทำมาจากหัวมันยามะอิโมะ) แต่หลังจากนั้นก็ใช้ข้าวทำแทน เวลาที่ชมพระจันทร์ก็จะทานดังโกะที่ถวายเพื่อให้สุขภาพแข็งแรงและมีความสุข

ส่วนที่ใช้หญ้าซูซูกินั้นแต่เดิมจะใช้รวงต้นข้าว เพราะถือกันว่าเป็นที่สถิตของเทพ แต่ในช่วงวันจูโกะยะ ต้นข้าวยังไม่พร้อมจะให้เก็บเกี่ยว เลยเปลี่ยนมาใช้ต้นหญ้าซูซูกิที่หน้าตาคล้ายกันแทน และเชื่อกันว่ามีอำนาจขับไล่สิ่งชั่วร้าย

บนดวงจันทร์มีอะไร? แนวคิดเรื่องการชมจันทร์ของประเทศต่างๆทั่วโลก

คนญี่ปุ่นเชื่อกันว่าบนดวงจันทร์มีกระต่ายอาศัยอยู่ เพราะหลุมบนพื้นผิวดวงจันทร์ดูแล้วมีลักษณะเหมือนตัวกระต่าย ส่วนที่อยู่ข้างๆ กันก็เป็นครกตำโมจิ เลยมักเห็นคนญี่ปุ่นวาดรูปกระต่ายตำโมจิอยู่บนดวงจันทร์ เพลงและแนวคิดที่เกี่ยวข้องกับคืนวันพระจันทร์เต็มดวงก็มักมีกระต่ายเข้ามาเกี่ยวข้องด้วยเสมอ

แล้วประเทศอื่นๆ เค้าเห็นเป็นยังไงกันบ้าง

ในยุโรปตะวันออกบอกว่าดูเหมือนใบหน้าด้านข้างของผู้หญิง ยุโรปใต้มองว่าเป็นปู แต่ในยุโรปเหนือกลับมองว่าเป็นคุณยายนั่งอ่านหนังสือ โอ้โห ความคิดสร้างสรรค์กันสุดๆ

วิธีการใช้เวลาในคืนพระจันทร์เต็มดวง

การเตรียมขนมดังโกะกับต้นหญ้าซูซูกิคงไม่ใช่เรื่องง่าย ลองเปลี่ยนเป็นขนมที่ร้านต่างๆ ทำออกมาขายรับเทศกาลสึคิมิกันดีกว่า เอาง่ายสุดเลยก็ลองไปร้านแมคโดนัลด์แล้วสั่งสึคิมิเบอร์เกอร์กัน แค่ชื่อก็เข้าบรรยากาศสุดๆ แล้ว โดยเค้าจะเอาไข่ดาวมาใส่เป็นไส้เบอร์เกอร์สื่อถึงพระจันทร์เต็มดวงด้วย ขอบอกว่าเมนูนี้เค้าขายเฉพาะช่วงนี้เท่านั้นนะ นั่งกินเบอร์เกอร์พลางชมจันทร์เพ็ญไปด้วยก็โรแมนติกไม่เบา