ที่นี่ใช่โตเกียวเหรอ? หลังวัดเซ็นโซจิที่ไร้ผู้คน “โอคุอาซากุสะ (Oku-Asakusa)”

14 ล้านคนที่อาศัยในโตเกียว

โตเกียวถึงแม้จะมีพื้นที่เล็กเป็นอันดับที่ 3 ใน 47 จังหวัดของญี่ปุ่น แต่มีผู้คนประมาณ 14 ล้านคนที่อาศัยและใช้ชีวิตอยู่ นอกจากนี้ ในปี 2018 ยังมีนักท่องเที่ยวกว่า 14 ล้านคนเข้ามาเยือนที่โตเกียว จึงเรียกได้ว่าเป็นพื้นที่แสนแออัดอย่างมาก เราจะสามารถเห็นภาพเมืองที่ไร้ผู้คนในโตเกียวได้หรือ?

... คำตอบคือ YES
สถานที่นั้นคือ “โอคุอาซากุสะ (Oku Asakusa)” ซึ่งอยู่บริเวณด้านหลังแหล่งท่องเที่ยวขึ้นชื่อของโตเกียวอย่าง “วัดเซ็นโซจิ (Sensoji Temple)” เลยทีเดียว

“โอคุอาซากุสะ (Oku-Asakusa)” บริเวณทางเหนือของอาซากุสะ

ภาษาญี่ปุ่น คำว่า "奥 (โอะคุ)" และ "裏 (อุระ)" มีความหมายว่า ข้างหลังและสถานที่แอบซ่อนอยู่ลึกเข้าไป สถานที่ด้านหลัง (ทางทิศเหนือ) ของวัดเซ็นโซจิซึ่งเป็นที่รู้จักกันในหมู่นักท่องเที่ยวนั้น จะเรียกว่า "奥浅草 (โอคุอาซากุสะ)"  และ "観音裏 (คันนงอุระ)" ที่มีความหมายว่า สถานที่ข้างหลังคันนงซามะ (เจ้าแม่กวนอิม) ที่ประดิษฐานในวัดเซ็นโซจินั่นเอง

ถ้าจะระบุอย่างละเอียดแล้ว บริเวณโอคุอาซากุสะหมายถึงตั้งแต่อาซากุสะ 4 โจเมะ (Asakusa Yon Chome) จนถึงสถานีมิโนวะ (Minowa) ของรถไฟใต้ดินสายฮิบิยะ (Hibiya) ทางเข้าด้านหน้าของโอคุอาซากุสะก็คือ “ย่านร้านค้าถนนเซ็นโซคุ (Senzokudori shotengai)” ค่ะ

ทำไมย่านนี้จึงไร้ผู้คน?

สองฝั่งของย่านร้านค้าถนนเซ็นโซคุจะมีบ้านเรือนและร้านขายของจิปาถะตั้งเรียงราย แต่ทำไมถึงไม่มีคน ถ้าไม่มีเจ้าของร้านอยู่ สินค้าอาจจะถูกขโมยก็ได้นะ

คำบอกใบ้อยู่ที่ลักษณะตึกแบบญี่ปุ่น

บริเวณร้านค้าที่นี่มีเอกลักษณ์แบบดั้งเดิมในอดีต ร้านค้าจะที่อยู่ตามริมถนน วางสินค้าเรียงกันเป็นชั้น และส่วนด้านหลังจะเป็นบริเวณที่อยู่อาศัย แบบโครงสร้างบ้านที่รวมร้านค้าเอาไว้กันนี้จะเรียกว่า “มาจิยะ (Machiya)” คล้ายกับตึกแถวของไทยเรานั่นเอง ร้านค้าส่วนใหญ่ในย่านร้านค้าถนนเซ็นโซคุนี้ถึงแม้จะถูกปรับรูปโฉมภายนอกแต่โครงสร้างภายในยังคงเป็น “มาจิยะ” แบบดั้งเดิมอยู่

มาจิยะที่มีโครงสร้างเป็นเส้นตรงจึงสามารถมองเห็นได้ตั้งแต่ทางเข้าไปจนถึงส่วนลึกที่สุดของอาคาร ดังนั้นช่วงที่ไม่มีลูกค้า คนขายจะรออยู่ที่ห้องด้านใน เมื่อเห็นลูกค้าเข้ามาจึงค่อยออกมาต้อนรับ

การสร้างร้านอาหารส่วนใหญ่แล้วจะเป็นแบบที่ไม่สามารถมองเห็นภายในร้านได้จากด้านนอก เพราะมีผ้าม่านที่แขวนหน้าร้านผืนใหญ่คอยปกปิดทางเข้าและกระจกสีขุ่น จึงแทบจะมองไม่เห็นด้านในเลย

สำหรับนักท่องเที่ยวแล้วการเดินเข้าไปในร้านที่มองไม่เห็นสภาพด้านในหรือลูกค้าได้อาจจะเป็นเรื่องยากสักหน่อย แต่สำหรับคนท้องถิ่นแล้ว จะรู้สึกสบายใจ ไม่ต้องกังวลว่าคนภายนอกจะมองเข้ามาดูขณะตนเองทานอาหารในร้าน

ร้านค้าที่ย่านร้านค้าถนนเซ็นโซคุส่วนใหญ่จะมีลักษณะแบบนี้ หากมองเผินๆ จึงดูเหมือนว่าเงียบเหงาไร้ผู้คน แต่พอก้าวเท้าเข้าไปในร้านแล้ว จะพบกับบรรยากาศที่แสนอบอุ่น

ที่นี่ยังมีร้านที่ได้รับความนิยมและมีชื่อเสียงอยู่ด้วยอย่างเช่น “อาซากุสะยาโดะโรคุ (Asakusayadoroku)” ซึ่งเป็นร้านโอนิกิริที่เก่าแก่ที่สุดในโตเกียว แต่เราจะมองไม่เห็นคนต่อแถวกันหรอกนะ

รู้หรือไม่คะว่าเพราะอะไร? เราให้นักเขียนที่อาศัยอยู่บริเวณนี้มาตอบกันดีกว่า

เพราะว่าได้รับความนิยมมากจนขายหมดเกลี้ยงทันทีเลยยังไงล่ะคะ

ยังมีเซ็นโต (โรงอาบน้ำสาธารณะ) ตั้งอยู่บริเวณใกล้ๆ อีกด้วย แต่ถ้ามองเห็นจากภายนอกได้คงไม่ดีแน่เลย ถึงแม้จะมีคนอยู่ข้างในแต่บริเวณรอบๆ ก็เงียบสงบ

แน่นอนอยู่แล้วว่าก็มีร้านค้าที่ไม่ได้เปิดกิจการ จึงไม่มีคนเลย

สรุปคือ ไม่ใช่ว่าที่ย่านร้านค้าถนนเซ็นโซคุจะไม่มีคนหรอก เพียงแค่มีโอกาสน้อยที่จะมองเห็นคนเดินตามท้องถนนเท่านั้นค่ะ

ไม่ใช่ว่าจะ “ไร้ผู้คน”

ถึงพื้นที่จะอยู่ใกล้กับวัดเซ็นโซจิอย่างมาก แต่ก็ไม่ใช่สถานที่ท่องเที่ยว จึงมีเพียงแต่ผู้คนที่ดำเนินชีวิตกันอยู่ในละแวกนี้เท่านั้น

คนในพื้นที่เมื่อหิวเขาก็จะเดินไปร้านอาหาร หรือเมื่อทิชชู่หมดเขาจะไปซุปเปอร์ หรือก็คือเมื่อมีความจำเป็นออกจากบ้านจึงจะปรากฎตัวในเมือง ไม่ได้หมายความว่าตั้งแต่เช้าจรดค่ำจะมีผู้คนเดินอยู่ข้างนอกตลอดเวลา

แต่เมื่อมีการแจ้งข่าวดีในบริเวณโดยรอบ แน่นอนอยู่แล้วว่าผู้คนจะมารวมตัวกันมากมาย!
ที่ย่านการค้านี้เวลาประกาศข้อมูลที่มีประโยชน์ อย่างเช่น งานอีเวนท์ หรือสินค้าลดราคา การกระจายข้อมูลในหมู่ผู้คนที่อาศัยอยู่ที่นี่จะเป็นไปอย่างรวดเร็วมาก ถึงแม้โดยปกติแล้วจะไม่มีคนอยู่ตามท้องถนนก็ตาม

เมื่อมีอีเว้นท์จะครึกครื้นไปด้วยผู้คนที่มากมาย

ไม่ใช่ว่าด้านหลังอาซากุสะจะไม่มีนักท่องเที่ยวมาเยือนเลย ย่านนี้มีการจัดงานอีเว้นท์ที่ทำให้ผู้คนมากมายมารวมตัวขึ้นทุกปีเช่นกัน งานแรกคืองานที่จัดขึ้นในเดือนเมษายนการแสดง “ขบวนแห่โออิรันโดจู (Oirandochu)(*1)”

*1 : ขบวนแห่โออิรันโดจู (Oirandochu) ... โออิรัน (โสเภณีชั้นสูงในย่านด้านหลังอาซากุสะ) ที่แต่งตัวด้วยอย่างหรูหราจะเดินไปจนถึงสถานที่ที่ลูกค้าประจำอยู่ กล่าวกันว่าวิธีการเดินมีกฏระเบียบที่เข้มงวดมาก ต้องใช้เวลาถึง 3 ปีในการเรียนรู้ ช่วงปลายศตวรรษที่ 18 ได้ยกเลิกประเพณีชนิดนี้ไป

งานที่จัดขึ้นในค่ำคืนเดือนพฤศจิกายน คือ “โทริโนะอิจิ (Torinoichi)(*2)” ผู้คนจะมารวมตัวกันมากมายตั้งแต่เช้าถึงเย็น และจากเที่ยงคืนยันรุ่งเช้า

*2 : โทริโนะอิจิ (Torinoichi) ... เป็นงานเทศกาลหนึ่งของศาลเจ้า ซึ่งจะมีบรรดาร้านแผงลอยขายเครื่องรางเพื่อให้ปีนี้ผ่านพ้นไปด้วยดีและให้โชคดีในปีหน้า

นอกเหนือจากช่วงเทศกาลแล้ว จะพบคนเดินตามท้องถนนประปราย ถึงแม้ซากุระบานสะพรั่งเต็มต้น เราก็สามารถเดินชมเพลินๆ เพียงคนเดียวได้ (แถมยังมีร้านบรรยากาศดีๆ บนถนนสายเล็กซึ่งเป็นร้านลับๆ ของคนท้องถิ่นด้วย)

สรุป

ย่านการค้าเซ็นโซคุในโอคุอาซากุสะที่ไร้เงาผู้คนนี้ คงจะมีคนตะโกนอยู่ภายในใจว่า “ที่นี่ใช่โตเกียวแน่เหรอ?”

ความเป็นจริงแล้วไม่เพียงแต่โอคุอาซากุสะเท่านั้น ยังมีสถานที่อื่นของโตเกียวและต่างจังหวัดจำนวนมากเป็นพื้นที่ในการดำเนินชีวิตของคนที่อาศัยอยู่ที่นั่น

จะมี “สถานที่ที่ดูวุ่นวายทั้งวัน” หรือเปล่านะ
หรือเวลาที่ผู้คนแออัดกันวุ่นวายเป็นเพียงเวลาจำกัดช่วงหนึ่ง แล้วช่วงเวลาที่ "ไร้ผู้คน" นั้นต่างหากจะเป็นโฉมหน้าแท้จริงของสถานที่แห่งนั้น ...