เกร็ดความรู้ภาษาญี่ปุ่น "โทโกะโนะมะ" ซุ้มแต่งห้องสไตล์ญี่ปุ่น

โทโกะโนะมะ มุมตกแต่งสวยๆ ในห้องญี่ปุ่น

โทโกะโนะมะ (床の間 : Toko no ma) ซุ้มตกแต่งในห้องสไตล์ญี่ปุ่น มีลักษณะเป็นพื้นยกสูงเตี้ยๆ มักจะอยู่ในห้องแบบญี่ปุ่นที่เอาไว้รับแขก โดยจะมีการประดับตกแต่งด้วยของต่างๆ เช่น คาเคจิคุ (ม้วนภาพแขวน) แจกันดอกไม้ และรูปแกะสลัก เป็นต้น

โทโกะโนะมะ เป็นรูปแบบที่สืบทอดมาตั้งแต่ยุคสมัยของซามูไรในราวศตวรรษที่ 16 เหล่าซามูไรที่เริ่มเรืองอำนาจแทนเหล่าขุนนางได้รับอิทธิพลนี้มาจากรูปแบบสถาปัตยกรรมที่เรียกว่า โชอิงซุคุริ (Shoin-zukuri) ของวัดในนิกายเซ็นซึ่งเดิมใช้เพื่อเป็นห้องสำหรับอ่านหนังสือ รูปแบบที่เป็นจุดเด่นของโชอิงซุคุริคือในมุมหนึ่งของห้องแบบญี่ปุ่นที่ถูกปูด้วยเสื้อทาทามิจะมีชิไกดานะ ชั้นวางของจากไม้ 2 แผ่นที่ยึดมาซ้อนกันจากทางซ้ายและขวา มีชั้นวางของและบานหน้าต่าง ใช้งานต่างโต๊ะอ่านหนังสือ (ฝั่งซ้ายของรูป) และข้างๆ กันจะเป็นโทโกะโนะมะ ยกพื้นที่ปูด้วยแผ่นไม้ที่มีลายสวยงาม (ฝั่งขวาของรูป)

บรรดาซามูไรจะประดับตกแต่งโทโกะโนะมะด้วยสิ่งของต่างๆ เช่นถ้วยชามหรือภาพเขียนหมึกราคาแพงที่ได้รับมาจากการทำการค้ากับประเทศจีน (ในสมัยราชวงศ์ซ่ง) และใช้เป็นสถานที่สำหรับมอบยศมอบตำแหน่ง นอกจากนี้เมื่อมีผู้อาวุโสหรือผู้สูงศักดิ์มาก็จะเชิญให้นั่งตรงนี้โดยให้โทโกะโนะมะเป็นฉากหลัง เป็นการให้เกียรติและแสดงความสัมพันธ์ผู้ใหญ่ผู้น้อย ซึ่งรูปแบบนี้ก็สืบทอดมาจนถึงปัจจุบัน เช่นตามสำนักงานต่างๆ ที่แม้จะไม่มีโทโกะโนะมะ แต่ก็จะเชิญให้แขกนั่งทางด้านในของห้องคล้ายกับตำแหน่งที่มีโทโกะโนะมะในห้องญี่ปุ่น

แม้ยุคของซามูไรจะหมดไป แต่รูปแบบของการสร้างห้องแบบโชอิงซุคุริยังคงอยู่ ชาวบ้านทั่วไปก็เริ่มสร้างโทโกะโนะมะขึ้นมาในบ้านของตัวเอง จนพอพูดถึงห้องแบบญี่ปุ่นก็ต้องมีโทโกะโนะมะเป็นส่วนหนึ่งด้วยเสมอ แต่หลังๆ มาเมื่อการสร้างห้องแบบตะวันตกเริ่มเป็นที่นิยม แถมพื้นที่ห้องก็แคบลง การสร้างโทโกะโนะมะจึงค่อยๆ หายไปเรื่อยๆ

แต่ถึงอย่างนั้นก็ตามถ้าไปตามเรียวกัง (โรงแรมสไตล์ญี่ปุ่น) ก็ยังพอจะเห็นโทโกะโนะมะพร้อมแจกันที่มีดอกไม้ตามฤดูกาล และม้วนภาพแขวนประดับอยู่ได้บ้าง ด้วยพื้นที่แคบๆ ไม่ได้กว้างใหญ่พอจะเอาไว้นั่งหรือนอน แต่ก็เหมือนเป็นพื้นที่เล็กๆ ที่เพียบพร้อมไปด้วยบรรยากาศและความงามในมุมหนึ่งของห้องญี่ปุ่นอันแสนเรียบง่าย