สารานุกรมคำญี่ปุ่น「โชกุน」

「โชกุน(将軍)」ตัวคันจิ คำว่า กุน (軍)ตัวนี้แปลว่ากองทัพ คำว่าโชกุนจึงให้ความหมายว่าเป็นผู้นำของกองทัพค่ะ

โชกุนในสมัยแรกของญี่ปุ่น ได้มีการบันทึกไว้ในนิฮนโชกิซึ่งเป็นบันทึกเหตุการณ์ทางประวัติศาสตร์ที่เก่าแก่ที่สุดของญี่ปุ่นมีอายุถึง720ปี ว่ามีโชกุน 4คนที่ได้มาปกครองในระยะสั้นๆ หลังจากนั้น ในศตวรรษที่14 หลังยุุคที่มีการเปลี่ยนการปกครองจากเดิมที่ปกครองโดยชนชั้นขุนนางมาสู่การปกครองโดยนักรบซามูไร เรียกว่า「เซอิไทโชกุน (※1)」ที่ได้รับการแต่งตั้งโดยจักพรรดิ ซึ่งยุดที่มีซามูไรปกครองดำเนินมาจนถึงจุดสิ้นสุดในศตวรรษที่19 เป็นสมัยสุดท้ายที่โชกุนเป็น「ตำแหน่งที่มีอำนาจปกครองรัฐบาล」

※1……เซอิไทโชกุน：เป็นตำแหน่งที่ใหม่ที่ตั้งขึ้นและยังไม่ได้มีการกำหนดไว้ในกฎหมาย ถือว่าเป็นพระมหากษัตริย์ทางด้านการทูต

ลักษณะนิสัยของโชกุนตระกูลโทกุกาวะ

ตั้งแต่ปี1603และต่อเนื่องมาอีกกว่า250 เป็นยุคที่ญี่ปุ่นถูกปกครองโดยตระกูลโทกุกาวะ เรียกว่า「ยุคเอโดะ」ตั้งแต่โชกุนอิเอยาสุคนแรก(ในรูป) จนถึงคนสุดท้ายโยชิโนบุ มีโชกุนทั้งสิ้น15คน โชกุนในตระกูลนี้ที่ชาวญี่ปุ่นรู้จักดีได้แก่ โชกุนคนแรกอิเอยาสุ คนที่3อิเอมิซึ คนที่5ซึนาโยชิ และคนที่8โยชิมุเนะ

อิเอะยาสุเป็นผู้ทำให้ยุคสงครามจบลงทำให้บ้านเมืองรวมกันเป็นหนึ่ง และเป็นผู้ก่อตั้งเอโดะโบคุฟุ(※2) อิเอมิซึเป็นผู้ออกบุเกโชฮัตโต(※3)และดำเนินโยบายแบบซาโคคุ(※4) ส่วนโยชิมุเนะ เป็นโชกุนที่เข้ามาปฏิรูปแก้ไขปัญหาเศรษฐกิจของญี่ปุ่น ทำให้เศรษฐกิจดีขึ้น จึงมักมีละครที่มีโชกุนผู้นี้เป็นตัวหลักอยู่เรื่อยๆ

※2……เอโดะโบคุฟุ：รัฐบาลทหารที่ปกครองโดยโชกุนในสมัยเอโดะ
※3……บุเกโชฮัตโต：เป็นกฎหมายที่ใช้ในการปกครองไดเมียวและซามูไรของเอโดะโบคุฟุ
※4……ซาโคคุ：นโยบายปิดประเทศ ห้ามไม่ให้คนญี่ปุ่นค้าขายกับคนต่างชาคิ ยกเว้น ฮอลันดา จีน และเกาหลีเท่านั้น

แม้จะหมดอำนาจไปแล้ว ยังคงมีศัพท์หลายคำที่มีคำว่า「โชกุน」

ตำแหน่ง「โชกุน」ไม่มีอีกต่อไปแล้วในญี่ปุ่นปัจจุบัน แต่ยังมีหลงเหลืออยู่ในคำศัพท์สมัยปัจจุบัน เช่น เป็นคำที่ถูกใช้ในการพยากรณ์อากาศในฤดูหนาว「ฟุยุโชกุน」แปลว่า สภาพอากาศฤดูหนาวที่หนาวอย่างโหดร้าย แสดงถึงมวลอากาศเย็นไซบีเรียที่เคลื่อนตัวลงใต้ตามรอบในญี่ปุ่น

「ยามิโชกุน」ใช้เรียก บุคคลผู้มีอิทธิพลผู้อยู่เบื้องหลังขององค์กร เช่น ใช้เรียกคนที่อาจจะไม่ได้เป็นประธานบริษัทที่ออกหน้าของธุรกิจนั้น แต่อาจจะเป็นผู้ออกคำสั่งกับพนักงาน เป็นผู้ที่มีอำนาตัวจริงที่อยู่เบื้องหลัง

ถูกนำไปตั้งเป็นชื่อม้าแข่ง เช่น「HASHIROSHOGUN」และ「TENJINSHOGUN」เป็นม้าที่มีผลงานโดดเด่นมาก คำที่มีคำว่า「โชกุน」อยู่ด้วยนั้น มักจะแฝงความหมายถึงความเป็นผู้นำอันดับหนึ่งอยู่ในนั้นด้วย
All pictures from PIXTA